Témoignages - Journal fondé le 5 mai 1944
par le Dr Raymond Vergès

Cliquez et soutenez la candidature des Chagossiens au Prix Nobel de la Paix

Lakey lo sit > Chroniques > Oté

Sa lé bon a savoir, non ?

vandrodi 26 séptanm 2014

Zot i koné Cuba ? Sa sé in il konm nou mèm mé an pli gran épi li lé la-ba dann bannzil Karayib. Zot i koné osi sa in péi révolisyonèr, zordi son prézidan sé Raoul Castro, Fidèl, son frèr, lé fine fatigé. Problèm Cuba, dopi in paké d’zané l’amérik i fé tout pou blok son dévlopman é tout péi i vé komèrs avèk li i gingn lo kou avèk bann z’amérikin, mé ziska zordi lo péi i tienbo i larg pa. Ni koné pa ziskakan, mé sak ni koné sé ké dsi désèrtin poin lo péi la bien avansé épi dsi d’ot li lé dan la kriz… Dann l’agrikiltir nana la kriz é in bonpé la tèr la fine abandoné é in plant parazit, lo Malibu, la kapar in bonpé bone tèr.

Malibu, kosa i fé èk sa ? Défrishé, ou i pèrd out tan… déyèr ou lo bann buison zépine i arpous. Dizon lé konm zèrb jiraf i pous kolimason, sin-Lé, Ala sak gouvèrnman la pansé : fé plizyèr l’izine léstrésité, pa avèk pétrol, pa avèk sharbon mé avèk lo bio-mas. Biomas dé koué ? Sé la k’i intérès anou : biomas kann donk la bagas, épi biomas malibu dann l’intèrkoup. Banna i prévoi fé in trantène l’izine konmsa kosté ansanm bann lisine i fé dsik... Ala in bone idé ! Mé pou fé sa, i fo demoun nana la klé pou fé, donk nana lo brové pou fé sa, épi konm i di souvan la téknolozi… Par l’fèt zot i rapèl kosa la réjyon l’avé propoz pou fé Boi-Rouj épi lo Gol, dann tan Paul Vergès ? L’avé propoz in n’afèr konmsa : bagas épi biomas bann plantasion La Rényon. Zot i koné osi dopi 2010, sharbon la sort par la port épi la arrant par la fénète. Mi di sa zis pou pa ni obliy sak l’ariv anou.

Donk l’antropriz i doi vni ède azot fé l’afèr sé in l’antropriz zanglé Havana Energy épi in l’antropriz Cuba i sava fé tousala ansanm, la min dan la min. Dann kèl bi ? Dabor pou évit gaspiy tro pétrol i sort Venezuéla, épi gouvèrné sé prévoir donk i vo myé an avoir son l’otonomi dann in n’afèr inportan konm l’énèrji. Arzout ankor èk sa, lé proférab an avoir in l’énèrji prop plito k’in lénèrji sal. Sa lé bon a savoir non ?

NB In kozman pou la rout : "La vitès na son tan !". I pé di osi, « i fo pa konfonn la vitès avèk la présipitasion ». Ou i pé alé vit, mé i fo pran prékosyon… Na in dalon la di amoin konmsa dan la fizik osi la vitès na son tan, é son tan lé an rapor avèk l’aksélérasyon. Mi arète tèrla, mé mi éspèr zot va fé travay zot koko. La matyèr griz i domann arienk pou travay.

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?

signaler contenu


Facebook Twitter Linkedin Google plus