
Hommage à la femme de Bruny PAYET
1er juillet, parLa section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
19 désanm 2017, sanm
Dabor, i fo ni rode konbienn moun l’avé La Rényon l’ané 1848. D’apré zot ? Vi ké koméla i doi an avoir près nèf san mil pèrsone san tro égzazéré. Figuir azot dann tan la l’avé san vin mi pèrsone solman. Konbien té lib ? konbien té zésklav ? L’avé i paré 62 mil zésklav épi 58 mil lib.
Sa i étone pa zot sa ? Près lo mèm nonm lib ké lo nonm zésklav ! Donk l’avé moityé blan, moityé noir ! La pa konmsa i kont sa. Pars in lib té pa blan fèrblan san pour san é in zésklav té pa noir d’marmite san pour san. Pars dann tan la lo moun té bien mélanjé. Souvan dé foi lo zésklav té pli klèr ké lo mètr, é lo mètr pli bronsé ké lo zésklav. Té pa in règ zénéral, mé té i ariv a ète konmsa tazantan. Sof biensir bann noir i sort ariv par la trète : la plipar d’tan ké zot i sort l’Afrik, Madégaskar, Komor, zot lété pir ras z’ot péi.
Zot i koné si avan l’abolisyon désèrtin zésklav té i pé vni lib ? Oui, si lo mètr i done ali son libèrté pars li la fé kékshoz bien, sansa si, konm téi ariv souvan dé foi, lo zésklav té zanfan d’san lo mètr é sa lété pa rar ditou. Donk lo mètr té i vé pa son zanfan i rès zésklav épi li téi afranshi lo mane non rokoni. L’èrla, lo mètr té i donn son zanfan in karo la tèr, dé troi tète zanimo épi mèm inn dé zésklav, avèk in kaz si li nana.
Sé in n’afèr i ésplik pou kosa lo nonm moun lib la goumanté konmsa dopi la révolisyon fransèz ziska l’abolisyon… In zour moin la lir in zistoir : in savan i sort déor, i mont dann sirk Silaos avèk in portèr bien bronzé. Li kal la kaz inn pèrsone bien bronzé avèk in madam konm li épi in bann ti marmaye parèye galman. Ariv l’èr manzé lo moun i akèye i domann lo savan si lo portèr té in blan. Lo savan i di oui é lo boug i di : donk li pé manz a tab avèk nou. Sé konmsa ké lé shoz la spasé !
Antansyon, si mi amenn lé shoz an plézantri zot sar kapab kroir lo l’ésklavaz isi La Rényon té zantiy zantiy konm kari lantiy. Alé pa kroir sa pars l’ésklavaz té souvan vyolan, kék foi patèrnalis é zamé agréab pou viv pou lo zésklav sirtou kan i aplik lo kode noir kisoi sète 1698, sansa sète 1723. Mé nou va oir sa par la suite.
Nb. In l’afranshi koman té i apèl ? Téi apèl in sitoiyin é li l’avé lo droi mète linz klèr épi anmansh in shop dsi son tète.
La section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
C’est avec tristesse que nous apprenons le décès de Nadia Payet, veuve de notre camarade Bruny Payet. Témoignages adresse ses condoléances à (…)
Mézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
Face à l’urgence de la situation de la maltraitance animale à La Réunion, l’association CIANA a lancé un appel aux décideurs, afin de "travailler (…)
Mézami,médam, zé méssyé , la sossyété, lé pa toulézour wi gingn in bon akèye. Défoi oui, défoi non, sirtou dann in sossyété wi koné pa bien lo (…)
Cinq mois après le lancement du plan « Anti-bandes », composante majeure du plan d’action départemental de restauration de la sécurité au (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)
Une fois de plus, des femmes sont la cible d’une forme de violence lâche, insidieuse et profondément inquiétante : les attaques à la seringue dans (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)