Rodé pou trouvé an okipan nout matyèr griz bien konm k’i fo !

10 zwiyé 2017, sanm Justin

Dann zournal samdi, moin la anparl sak moin l’apèl lo métyèr l’angré ké nana, nout matyèr griz, é zordi lindi mi pans konmsa plis ké zamé. Pou kosa mi di sa ? Pars nout matyèr griz sé sak i pé pèrmète anou rodé pou trouvé. Rod kosa ? Pou trouv kosa ?

Rod nout shomin pou dévlop nout péi. Trouv lo bann méyèr produi k’i fo pou dévlop nout bann rishès é pou transform nout l’ékonomi, fé nout révolisyon téknolozik nou la pankor nyabou fé zika zordi... Kann ? Moin la di nana sink san produi i pé tir la dan. Donk anou pou shoizi, an parmi lo bann produi, ni koné déza, sak ifo ni dévlop, koman ni doi rann azot méyèr, pli itil, pli konkiransyèz. Rodé trouvé, d’ot produi ankor pars dannn kann sé pa in n‘afèr k’i mank. Mé kroir amoin !

Mi antan dann radyo désèrtin apré mal parl bann plantèr, pars zot i rann anou la vi pli konpliké ankor ké li lé déza mé. Alon poz in pé nout fès dsi rosh piké sansa dsi galé blé é alon kalkilé : si bann plantèr i kapitil zordi, kosa bann zénérasyon k’i vien sar an droi pou roprosh azot domin ? Sirman roprosh azot d’aoir lès nout l’or vèr krévé-kann ! - é kondane an mèm tan nout prodiksyon intèryèr é plito ké mète kréol anlèr, fout ali atèr. Konm téi shant dann mardi gra : antèr pa li konmsa mèm , mète in bèl rosh dsi son vant. Sé sak ni vé ?

Poitan, domin si i ni fé papyé, béton lézé rézistan, bagapan nouvo, vèrni, l’ésans, bioénèrzi, bioplastik… Domin si ni tir dann kann la nouritir pou nout z’animo, médikaman, lévur, l’angré... Domin si nout tèr i fout pa lo kan dan la mèr, si nout biodivèrsité lé protézé, é si nout shomaz i rokil pou vréman. Mi domann amoin si nou va pans ankor sa sé pars in bann plantèr ankor fou pou kroir zot i pé viv par z’ot travaye, avèk z‘ot gro traktèr la anmèrd demoun dsi la rout dopi in bon koup de tan. Mi domann amoin si domin nou va pans ankor sa !

Mi domann amoin sa ! Mi domann amoin ankor si nout zénès sak i sort gingn z’ot bacho avèk plis vin konm moiyène, si nout zénès la épi la zénès an zénéral avèk z’ot bann talan ankor an somèy zordi, va konprann nout matyèr griz lé riskab sov anou. Mi koné pa si sé nout sèl rishès, mé mi pans sé in gran bonpoin pou nou si ni vé bien okip dé li konm k’i fo.

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus