19 mars 1946-19 mars 2023 ? Ofisyèlman i koné pa ! Ofisyèlman lé pa la èk sa ! Étonan non ?

20 mars 2023, par Justin

Mézami, yèr dimansh mwin la parti konsèye zénéral. Zot i trouv pa sa in pé drol zot ? É pourtan lé vré. Pars zour-la mouvman pour la pé la roganiz in konféranss pou anparl in pé listoir La Rényon. Pou anparl in pé lo soisante-disètyèm anivèrsèr la loi Vergès-Lépervanche-Césaire-Monerville… Zour-la, LaGuadeloupe, la Guyane, la Martinique, épi La Rényon la vnu départman franssé. Zour-la la fini avèk noute statu kolonyal.

Mézami zot i koné d’apré sak noute parti i di é sé la vérité : néna in date i konte pou nou sé lo 20 désanm 1848 zour-la la fini avèk lésklavaz légalizé dann noute téritoir, néna lo 19 mars 1946 é sé la fin noute statu kolonyal-i pé apèl sa la oi d’égalité mé néna pou dir ladsu é néna in troizyèm date mé sète-la la pankor arivé pars sète-la sar la rokonéssans lo pèp rényoné sé in pèp majèr.

Mé la pa pou sa ni doi obliye lo 20 désanm 1848, ni lo 19 mars 1946. Pou lo promyèr date i fo pa ni obliye 62000 zésklav la rotrouv zot statu d’pèrs libre. Pou lo dézyèm date ni doi touzour majiné zour-la nou té pi ofisyèlamn kolonizé é lé pa pars i man ke in volé ké ni doi obliye lé dë premyé pars sa i fé parti listoir noute péi.

Késtyon ? Pou kossa ofisyèlman i parl pa la loi 19 mars 1946 ? Pou kossa kan Paul Vergès la domande k’i mète sa dann kalandriyé d’onèr la répiblik fransèz okin majorité la suiv ali — pétète pars in pé té pa dakor avèk literprétassion la loi, mé alon kant mèm pa obliyé, loi — la lété aprouvé par l’inanimité bande député.

Astèr si ni rovien dsu la konféranss lo proféssèr Ho Haï Kwang pars lo mouvman pou la pé la domande ali anparl son liv : « Ile de La réunion(1961-2020) — de la plantation au capitalisme dépendant. ». Ni pé dir oila in linterprétassion san konssèssion par raporte la réalité ékonomik. In fasson réalist pou oir lé shoz, antouléka in nésséssité mèt noute toute ansanb pou arète in kou avèk lof o-dévlopmn ni koné dopi dé tan é dé tan.

A bon antandèr, salu...

Justin

A la Une de l’actu19 mars

Signaler un contenu

Un message, un commentaire ?


Témoignages - 80e année

Madagascar

21 mars, par Manuel Marchal

Les étudiants malgaches auront la possibilité de suivre une formation de 4 ans en enseignement international du chinois. Les deux premières années (…)


+ Lus