Afors alé a l’o kalbass i kass

Afors pa tienbo konte noute réalité lé shoz i avanss pa pou vréman

25 zwiyé 2022, sanm Justin

Mézami, zot i koné konm mwin la Frans sé in péi rish — Pé s’fèr lo sizyème sansa lo sétyème péi pou la rishèss son bande zabitan, épi pou la fors son lékonomi. Li néna do koi kan i rogarde bann shif pou siprime la mizèr épi la povrété an parmi son bande zabitan. Mé malorozman néna ankor demoune pov dann péi-la, par-la 20 % d’moune.
Pars son sistème kapitalist i ve sa.

Biensir dann bande péi l’outre-mèr franssé néna pliss la mizèr-i di sa la grande povreté — é pliss demoune pov : a popré 50 % d’moune pars l’outre-mèr par la fote lo néo-kolonyalism la zamé gingn trape in bon dévlopman ékonomik é ziska zordi nou lé ankor dann in lékonomi d’kontoir. Lé pa la fote l’outremer pars bande propozission la zamé manké pou fèr otroman k’la fé.
Mi di propozission la zamé manké.

Antouléka, sak mi koné, sé ké noute parti, shak foi in gouvèrnman — gosh konm droite — la domande sak ni vé pou dévlope nout péi, li la fé son travaye de parti résponsab dovan son pèp é li la pa manke di sak lé bon pou nout péi… Kan bande prézidan la domandé kossa i fo fé, kissoi Chirac, kissoi Sarkozy, kissoi Hollande, kissoi dèrnyèrman Macron, noute parti la di épi la ékri sak solon li i fo fé dann noute péi.

Bien sir dopi 1959 okin prézidan, okin gouvèrnman la done ali la pène pran in pé o sèryé sak nou téi di. Pli pir l’ariv défoi zot la kass lo rin noute bande projé : mi vé anparl toute bande projé Paul Vergès l’avé mète an route pou dévlope korèktoman lo péi. Mi vé anparl lo tram-train, lotonomi énèrjétik, lotosifizans alimantèr, lipodrome Saint Paul, la MCUR é toute sak l’avé désside pou bien avanssé.

Zordi mi domande amwin si lé shoz la éspass konmsa la pa pars in pé i konsifdèr bande péi l’outre-mèr konm in pti boute La frans in pé loin, mé la vérité la pa sa. La vérité sé ké nou lé pa parèye. La vérité sé ké nou néna noute spéssifissité é toultan k’i tienbo ar pa konte de sa nou sar touzour bordé… In prèv ankor si la bézoin : la loi dsu lo pouvoir d’asha. Ankor in kou gouvèrnman la pa tienbo konte noute réalité bande péi l’outre-mèr.

Antansyon : afors alé a l’o kalbass i kass — a bon ékoutèr, salu.

Justin

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus