
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
21 mars 2024, sanm
Mézami, koméla i komanss oir dann télé épi dann zoinal d’issi d’laba in l’informassion dsu la kiltir dori é la fasson li progrèss issi-mèm épi dann la réjyon — Madégaskar an partikilyé. Noute voizine lé pankor dann lotosifizanss mé son prodikssion la kant mèm bien rogoumanté — sirtou linportassion do ri la diminyé.
Néna in n’afèr i fo ni tienbo konte sé la démografi : fitintan bann prodiktèr Madagascar lété i ésporte deri mé antansyon, lo tan mi anparl azot la lo péi, gran konm li lé, l’avé par-la sink million d’moune. Koméla néna par-la trante milyon d’moune é la popilasion i goumante si tèlman vite bann projekssion i done in popilassion bonpé pli nonbrèz : sinkante million lané 2050, san million an 2100.
In n’ote zafèr, lo péi té kolonizé é la prodikssion té rante la min bann waza, si tèlman bann malgash zot mèm l’avé poin manzé konm k’i fo. Donk si ni pé dir in n’afèr sé d’pa fyé dsi noute grann voizine pou vann anou son ri pars li va komanss par nouri son prop popilassion.
Sa lé vré pou Mada, mé sa lé vré pou bann péi konm l’Inn, la Thailande, lo Vietnam épi pou d’ote. Sé pou sa i fo ni fors dsi la plantassion pars momandoné bann péi prodiktèr lé kapab konte dsi zot pou nouri zot popilassion an promyé avan fors dsi linportassion-lésportassion… A mwinss k’in pé i désside spékilé pou fé larzan sinploman.
In prézantatèr la poz in moune dann l’assossyasion de ri in késtyon é la di ali : pou kossa i vé plante deri. La pèrsonne la réponn, pars ni manze deri toute noute vi é nou la zamé vi in pyé d’ri. Sé in ésplikassion, mé l’ote sé ké ni doi planté pou pa z’ète privé noute nouritir prinssipal in momandoné.
Sak i fo ni di an nou-mèm : nou néna la tèr, nou néna delo, nou néna plantèr, kissa i pé anpèsh anou plante noute ri pa an totalité mé an parti kant mèm mé sak i pé anpèsh anou sé le lorganizassion kolonyal é sa sé in lènmi pli danzéré ké ni kroi si ni lite pa konte li.
A bon antandèr salu !
Justin
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)