
Sept prix Nobel d’économie exhortent la France à adopter un impôt sur les ultrariches
10 juilletSept prix Nobel d’économie ont appelé à mettre en place un impôt minimum sur les patrimoines des plus riches. Parmi les signataires de cette (…)
19 avril 2024, sanm
Mézami, mi panss, konm mwin, zot la suiv toute lo oilali-oilala dsi Zolikèr, in gran frèsk in lartist rényoné i apèl Méo la fé pou mète sa dsi lo mir in Lissé dann kartyé Vincendo. Li la pa fé sa par li mèm, par son lidé partikilyé mé pou réspèkt in komande banna la fé ansanm li konm in lilistrassion lo kozman mwin la marke an-o la… avèk in kayé dé sharj é toute sak i fo pou éspoz sa dan in Lissé La Répiblik — é zot i koné i manke pa formalité pou fé dann in ka konmsa.
Donk toute la spass konm k’i fo é zordi la frèsk lé anplass. Ni pé di sa la spass normalman mé normalman sépa si néna in sanss issi dann noute péi. Pou kossa mi di sa ? Pars la pintir té pankor sèk — i pé di galman lo san té pankor séké — konm i di k’in pé la trouv a rodir é mèm zot téi vé fé tir lo zafèr dsi l’mir. Mi souvien sak in zour Paul Vergès l’avé di anou dann in rényon : li la di anou kan i parl la kiltir sirtou la kiltir dann in péi néo-kolonizé, tangaz-dézorde lé pa loin, pou pété.
Pou koué ? Pars zot i koné dann in péi konm La Rényon é in sossyété konm sète nou néna dann in réjime néo-kolonyal lé pa avoué mé solon mon léspèryanss li lé bien la é dopi dé zané. Néna demoune i di zot lé franssé é d’ote i di zot lé rényoné, mèm si noute nassyonalité sé franssé. Néna sak i sorte déor épi k’i panss lo bann méyèr franssé sé zot é final de konte konm nou lé pa fini sé zot k’i doi ashèv fini anou. Epi néna bann stratèz kolonio k’i travaye dann so guèr psikolozik ni viv dodan dopi dé tan é dé tan.
Astèr si ni anparl in kou noute kozman d’dépar : issi i amontr listoir mé konm i di listoir sé sète La Franss, é kan Zolikèr li poz ali késtyon dsi son passé pou oir kossa li pé fèr dann son fitir, li di dann li-mèm kom bonpé rényoné i fo ni aprann listoir lo pèp rényoné sèl bon métode pou nou konète noute passé é pou nou fé noute fitir… Mi panss pa Zolikèr lé konte listoir d’Franss dann lékol pars li koné bien sé sak i aprann dopi étan pti ziska nou lé fine gran, mé kan li intéroz ali, li mète lo doi dsi lo poin fèb noute lédikassion : noute péi lé absan, noute pèp lé absan, noute passé lé kaziman inkonu… Kossa k’i fé ké nou sé in pèp rényoné é koman nou l’ariv la zordi apré pliss troi syèk.
Sa i vo bien in kroi dsi l’histoire de France é in nouvo matyèr « zistoir noute péi » mé zot va dir lo problèm lé réglé dopi ké lo bann gran shèf blan la désside i fo pa toush lo gayar frèsk Méo la fé mé mi kriye pa viktoir : lé sir bann kolonio épi néo-kolonio la pa gingn la parti, mé mi antann parl d’in tèks « ésplikatif » konm pou done in zo bann révizyonist pou ronjé — mi trouv sa lé pa itil pars i fé konmsi bann révizyoniss la pa bien konpri… Zot la bien konpri a zot fasson é zot fizi lé o pyé pou linstan mé paré pou ansèrv in n’ote foi.
A bon antandèr salu !
Justin
Sept prix Nobel d’économie ont appelé à mettre en place un impôt minimum sur les patrimoines des plus riches. Parmi les signataires de cette (…)
Le Parti communiste Chinois (PCC) est né le 23 juillet 1921, à Shanghai, dans la partie colonisée par la France. Le 1er octobre 1949, Mao proclame (…)
Mézami, si mi di azot La Rényon i repoz dsi in volkan, zot va dir amwin, kan mi di sa, dizon mwin la pa di arien. Si mi di demoune lé pa kontan, (…)
En 2019, les émissions de gaz à effet de serre générées sur place à La Réunion, que ce soit par les activités économiques ou les logements et (…)
Mézami, médam zé méssyé,néna dé shoz mi yèm bien dann la tradissyon kréol ;Sé bann kozman i marke la solidarité dann noute sossyété. Zot i koné lo (…)
Les catastrophes climatiques pourraient coûter jusqu’à 5% du PIB de la zone euro d’ici 2030, selon la Banque Centrale Européenne, qui pour (…)
La conférence historique sur le financement du développement à Séville s’est conclue avec un sentiment renouvelé de détermination et un accent mis (…)
Au 1er juin, les chiffres du ministère de la Justice ont établi à 84 447 personnes détenues pour 62 566 places. La surpopulation carcérale (…)
Après les coupures d’eau mémorables sur fond de polémique, le conflit Mairie de Saint-André-Cirest qui perdure, les plaintes à répétition, les (…)
En avril 2025, la ministre malgache des Affaires étrangères, Rasata Rafaravavitafika a déclaré que "la position de Madagascar concernant la (…)
Le CIOM « national » aura bien lieu le 10 juillet au Ministère des Outre-mer, en présence du Premier ministre, François Bayrou et du ministre de (…)
L’État proposerait une transition sur 15 à 20 ans avec, in fine, une consultation sur un ou plusieurs modèles, selon un participant au discours (…)