
Kèl volonté zénéral ! In pé la boir kossa !
30 juin, parMézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
26 juin 2013, par
Matant Zélida la ékrir Justin :
Mon shèr nové, mon spès salté, rouj-de-fon dovan létèrnité,
Moin la vi dann télé bann plantèr apré manifèsté dovan la préféktir. Moin la antann dir, zot lété apré kriyé pars l’Erop i vé raz in pé zot pint par rapor èl i vé modifyé la PAC (Politik agrikol komine). M’a dir aou franshman, vi souvien nou lé plantèr dopi in bonpé zénérasyon é nout famiy la zamé di siouplé mèm dovan ladministrasyon. Astèr, d’apré sak mi konpran, bann plantèr i kont sirtou dsi l’èd pou antropran in plantasyon. Si tèlman ké pou in tonn kann, na plis la moityé larzan sé l’èd sosyal é l’ot moityé sé lo pri i ashèt kann. Zot i kroi pa moin, é bin, alé vérifyé par zot mèm. An plis ké sa, zot i vé pa k’i shanj, zot i vé k’i rès parèy. Mé z’ami, kroir in n’afèr konm sa, sé kroir Pèr Noèl, é mi pans bien bann plantèr rényoné la fine pass laz pou sa. Tok ! Pran sa pou toi.
Justin la fé pou répons :
Mon vyé matant k’i koz touzour la boush rouvèr,
Mi antan bien sak ou i vé dir, é ou la pa promyèr pou dir in n’afèr konm sa, mé lé préférab tourn sèt foi out lang dan out boush avann fé in rézonman konm sa. Pars noré bonpé zafèr pou dir, mé m’a kontant amoin fé dé troi pti romark :
Dakor, l’èd sosyal pou bann plantèr, sé in bonpé larzan par tonn, mé kosa sa i ansèrv pou vréman ? Ou i kroi pa sé pou pèy bann zantran (langré, mashine, gazoil, somans), é mi sipoz ou i koné koman sa lé shèr. Arzout in n’ot afèr : la vi shèr-la, d’apré ou, bann plantèr i pèy pa sa, é sa sé lo profi bann grann sirfas, pa sèt bann plantèr. Armèt èk sa, bann plantèr i viv a krédi, é ki di krédi di sharj… sharj pou pèy la bank. Alor, d’apré ou, bann plantèr lé bien réminéré, ou sansa zot na zis do koi viv avèk pènn ? Moin, mi pans konm dézyèm ka.
M’a dir aou in dézyèm zafèr : Matante, ou i oi konm bann karo kann lé zoli, konm bann karo d’kann lé prop, konm la natir lé bien konsèrvé, é bin, sa travay bann plantèr. Zot lé pa péyé pou sa, poitan lo péi i doi zèt bien rokonésan anvèr zot. Si zot lété pa la, moin lé sir la natir sré bien plis maltrété.
Pou finir, mé noré ankor pou dir, matante, si l’avé vréman in dévlopman dirab, dann travay kann, moin lé sir bann plantèr noré larzan pou gagné é san domann siouplé. Tok ! Pran sa pou ou !
Justin
Mézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
10 000 citoyennes et citoyens – paysans, scientifiques, médecins et victimes – se sont mobilisés dans plus de 60 villes en France pour alerter sur (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Médam zé Méssyé, la sossyété zot i ansouvien lo tan l’avé lo pou. Sa té in problèm pou zabitan noute péi pars pou-la sa i grate la tète, é i rann (…)
Les députés ont inscrit dans la loi un premier objectif d’atteindre « 87,5% » du Smic dès le 1er janvier 2026, tout en assurant de « prioriser le (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)