
Kèl volonté zénéral ! In pé la boir kossa !
30 juin, parMézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
5 zwin 2013, sanm
Matante Zélida la ékrir Justin :
Mon shèr nové, mon spès salté, rouj de fon dovan léternité,
Ou va éskiz amoin si mi roparl la késtyonn lang, mé konm dabitid, mi vé tap koté k’i fé mal. Pou kosa ? Pars a ékout azot la, moin na konm linprésyon zot i vé transform nout patoi kréol an dézyèm lang ofisyèl, promyé étan lo fransé. Sanm pou moin, zot lé mal baré. Pou kosa d’apré vou ? Pars mi sort lir, moi d’mé sèt ané, lasanblé la Kors la vot in mosyon dsi la ko-ofisyalité rant lo kors épi lo fransé. Sa i vé dir, lé dé lang i pé èt lang ofisyèl, an mèm tan.
Bin figir aou, mésyé Manuel Valls lé an vizit an Kors sé zour isi, ébin sé li, an pèrsone, ké la di : "Dsu téritoir la Répiblik, na in sèl lang ofisyèl, sé lo fransé !"... La pa ninport ki la di sa, vik sé lo minis lintèryèr gouvèrnman fransé. Konm bann solda i di : sa in tir d’baraj pou kas lanvi d’in pé, a komansé par bann rouj isi La Rényon. Tok ! Pran sa pou toi !
Justin la fé pou répons :
Mon vyé matant k’i koz touzour la boush rouvèr,
M’a dir aou franshman, mésyé lo minis, plito k’alé parl dé sa, sanm pou moin, li na myé pou fèr. Kansréti pou fé arèt in pé bann krime organizé nana la-ba. In minis la polis i dovré an avoir lé moiyin fé kékshoz konm sa, plito k’alé bat la lang initilman.
Dsi la késtyonn lang, si bann Kors i domann sak zot i domann, moin lé sir zot na zot rézon é zot lang la kapasité pou èt in lang ofisyèl. Solman, mi sava pa fé mon konésèr dann in domèn moin lé pa konpétan, pars mi pans, lo promyé konsèrné sé bann Kors zot mèm, é zot sé galman lo pli konpétan pou trouv in bon solisyon pou zot ké ninport kisa pou oir dann kèl sans zot problèm do lang. Moin lé intérésé, mé la pa moin pou mèl mon kiyèr sal dann manzé i kui pa pou moin. Lo minis osi i dovré fé konm sa tazantan !
Pou La Rényon, moin la pa tandi dir, désèrtin i domann lo ko-ofisyalité. Moin la tandi dir, dann lansègnman é dan la kominikasyon, désèrtin, a zist rézon, i domann lo bilingouism, é zot i amontr, prèv a l’apui, sé in bon solisyon, in solisyon ékilibré pou nou Rényoné, é nout éstati lang réjyonal i pé pèrmèt anou trap in rézilta konm sa pou lo bien bann Rényoné. Bat la lang tan k’i vé, mé i bat ar pa nout lang kréol. Tok ! Pran sa pou ou !
NB : In pti rapèl : dopi lo 11 mé 2000, lartik 18 la LOOM (loi pou l’oriantasyon l’Outre-mer) bann lang rézyonal i ansèrv dan bann Départman l’Outre-mèr i fé parti d’lo patrimoine linguistik la Nasyon. Ni pé rapèl galman, sa lé marké dan lartik 75-1 la Konstitisyon dopi 2008.
Justin
Mézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
10 000 citoyennes et citoyens – paysans, scientifiques, médecins et victimes – se sont mobilisés dans plus de 60 villes en France pour alerter sur (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Médam zé Méssyé, la sossyété zot i ansouvien lo tan l’avé lo pou. Sa té in problèm pou zabitan noute péi pars pou-la sa i grate la tète, é i rann (…)
Les députés ont inscrit dans la loi un premier objectif d’atteindre « 87,5% » du Smic dès le 1er janvier 2026, tout en assurant de « prioriser le (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)