Lakey lo sit > Chroniques > Oté
Bonpé bone volonté pou sov zoizo La Rényon, akoz pa konfyé sa lo gran sèrvis l’anvironeman ?
mardi 9 out 2022, sanm
Mézami mi rapèl ankor zordi kan mwin lété marmaye, l’avé in kolèr d’zoizo téi vien la kaz po vande zoizo li la trape dann la foré Piton boi d’nèf-Sinte klotid. Souvan dé foi li téi amenn in pti goni ranpli avèk zoizo la foré : zoizo vèr, zoizo blan, zoizo jone, mèrl épi d’ote ankor. Mi rapèl pa si momon-papa téi ashète mé mi souvien pa si in zour mwin la manz bande pti zoizo-la. Néna si tèlman lontan !
Mé sak lé sir sé ké mwin téi di dann mon tète pti marmaye kour moiyin abityé avèk lo kat zopérassion : « Si i kontinyé konmsa lé sir va vide la foré ! » Sé pou sa k’in zour kan mwin la vi in léspozission zoizo — an déssin — dsu lo mir Zardin d’léta, mwin té pa étoné kan mwin la vi la plipar bande zoizo l’avé fine disparète… Nout listoir lé kourte, lé vré, mé si nou la pass toute nout listoir a tyé bande zoizo, lo rézilta lojik sé ké bonpé zoizo i égziss pi shé nou.
Mé kant mèm néna inn-dé nouvèl la rodone amwin in pé léspoir, inn sé zour, noute bande zoizo pèrdu — 70 % dopi komansman nout listoire — va artourn pou viv shé nou si l’om, lo prinsipal déstriktèr, i désside pou vréman done in kou d’min la natir… A bien rogardé néna troi zévènman la rodone amwin in pé léspoir :
Dabor inn sète ané ankor bande zassossyasion épi lo piblik la sov plizyèr dizène pétrel la tonb atèr avèk la limyère.
Dézyèmman, mwin la vi dann télé bande jenn i sava bénévol dan la foré pou élimine lo ra, prinsipal déstriktèr lo mèrl blan, i apèl galman tuit-tit é lo nonb tuit-tuit i fé ké goumanté.
Anfin so matin mwin la lir dann zoinal néna in plan pou ramenn issi la Rényon pérush maskarègn, paré-t-il la disparu dopi 18e syèk mé ki égziss ankor dann lil Moris é dakor avèk gouvèrnman nout voizin va ramenn issi La Rényon, plizyèr pèr d’zoizo shak ané-la shé nou. Ziskatan la popilassyon pérush va trouv son plass épi va dévlopé pou ète shé nou an pèrmanans.
Mé solman si i fé lé shoz ti-dousman konmsa, mi oi pa nou rokonstityé nout patrimoine zoizo dann in tan rézonab. L’èr-la mi pans lo gran sèrvis l’anvironemen nout parti i réklam dopi lontan. Sa i fé parti nout 25 propozissyon pou mète La Rényon anlèr.
Gran sèrvis l’anvironeman konm fèr d’lanss noute pèp pou rokonstityé noute patrimoine zoizo — A bon ékoutèr-salu !
Justin