Dann l’ékol konm dan la vi, i fo In bon plas siouplé, pou La lang lo kèr !
3 févrié 2016, sanm Justin
Matant Zélida la ékrir Justin
Mon shèr nové, mon spès salté, rouj-de-fon dovan l’étèrnité, i jène pa ou si mi parl èk ou la késtyonn lang ? Pars sak mi sava dir aou, moin lé sir, i sa pa fé plézir aou. Pou moin, isi La Rényon, nana in lang prinsipal i doi ranplas lé z’ot sé lo fransé. Biensir, mi koné demoun La Rényon i parl kréol rényoné an mazorité, mé sa la pa bon pou nou. Moin na in bonpé z’idé la dsi mé in réfléksyon i vien an promyé : sé la plas nana dann la tète in moun normal… Pou moin nana la plas dan la tèt, mé na poin in plas infini. Donk, sak lé myé, isi La Rényon sé ké lo fransé i pran près tout la plas ké nana dan nout tèt é ké ni pèrd pa nout tan pou bour lo krane avèk lo kréol rényoné dann l’ékol, mèm dan la famiy. La Tète la pa magazin farfouyé, alor i fo alé a l’ékonomi avèk èl, i fo ménaj la plas, i fo, konm di lo kont, in tète avèk bann réyon la konésans bien ranjé. Tok ! Pran sa pou toi !
Justin la fé pou répons :
Mon vyé matant k’i koz touzour la boush rouvèr, mi pé dir aou moin lé pa dakor avèk ou… Dsi la késtyonn plas, i paré - é zordi demoun i koné - nana plis la plas ké nou téi pans, dann nout sèrvo pou ramas la konésans bien konm k’i fo. Donk out késtyonn plas i tienbo pa la rout. Arzout èk sa out késtyonn farfouyaz dan la tète sa galman sa i kol pa pars si in moun lé normal la konésans i pran son plas natirèlman dann son tèt è san dézord. In l’égzanp ? in marmaye lé an parmi d’moun : in pé i koz kréol rényoné, in pé i koz fransé, arzout ankor inn i parl an z’anglé. Vitman vitman la tète marmay-la I nyabou navig dann so tour d’babèl san difikilté
L’èr-la, afèr fé lo l’aprantisaz la lang an fransé épi an kréol rényoné é pa solman dann la lang fransé ? Pars i fo lo marmay i progrès osi dann la konésans avèk son lang de nésans épi dann la lang fransé. Konmsa li lé pli rish ké si li sava l’ékol arienk dann in sèl lang. Mé antansyon, pli rish si li nana in bone konsidérasyon pou son lang de nésans donk si lo moun li frékant nana in bon l’opinyon dsi son lang dé nésans a li. Pars la lang de nésans sé la lang lo kèr non ? Donk i fo done in bon plas pou la lang lo kèr lo z’anfan. Konmsa mi konpran la vi. Tok ! Pran sa pou ou.
NB. Si lo z’anfan nana in paran i koz fransé, in n’ot i koz kréol rényoné, Sa i vé dir li nana dé lang lo kèr é sa sé in bon n’afèr, in éstratézi gagnan - gagnan pou la vi, konm pou l’ékol.
4 juillet, par Rédaction Témoignages
L’État poursuit les versements d’indemnisations des aides en faveurs des exploitations agricoles sinistrées par le cyclone Garance et la (…)
4 juillet
Pierre Moscovici, président de la Cour des comptes a assuré que “ceux qui peuvent plus doivent contribuer davantage”, car “nos finances publiques (…)
4 juillet
Les discussions sur l’avenir institutionnel de la Nouvelle-Calédonie, menées sous l’égide du président, sont entrées dans le vif du sujet, le 3 (…)
4 juillet
L’État proposerait une transition sur 15 à 20 ans avec, in fine, une consultation sur un ou plusieurs modèles, selon un participant au discours (…)
4 juillet
Les députés* de la délégation aux Outre-mer ont voté, le 1er juillet, la publication d’un rapport sur "la situation en Nouvelle-Calédonie". Le (…)
4 juillet
Le sommet sur l’avenir institutionnel de la Nouvelle-Calédonie s’est ouvert, le 2 juillet à l’Élysée, sur convocation du chef de l’État.
28 juin, par Rédaction Témoignages
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
27 juin, par Justin
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
27 juin, par Justin
Dan noute kiltir popilèr néna bonpé kozman pou dir sa la éspass dann tan lontan… Mi koné pa pou koué, mé mwin néna dan l’idé k’ni viv in pé an (…)
27 juin
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
30 juin
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
27 juin
En 2021, 595kg de déchets par personne sont collectés à La Réunion, soit davantage que dans l’Hexagone (548 kg/pers.). La Réunion se situe au 29e (…)