Déssizyon gouvèrnman : Boubou pou nou rényoné souvan dé foi

24 févrié 2023, sanm Justin

Néna inn-dé zour an aryèr, mwin la ékrir konmsa gouvèrnman La franss, dann son bande déssizyon, la plito amenn boubou pou nou rényoné é pa pli loin ké dsi la loi rotrète ala ké li gnor la sityassion dann l’outre-mèr é olèrk pran déssizyon i aranj anou, li pran sak i aranj ali mèm si i déranj anou…

Pou sak i yème in pé listoir, ni pé anparl labolision lésklavaz : lané 1794 la fé in promyé loi dsu l’abolission mé la pa aplike sa shé nou. Aprésa, l’atande 1848 — donk sinkann katran par-la — pou aplike lo dézyèm loi dsu l’abolission. Pou konplète lo tablo la ranplass lésklavaz par l’angajism, in réjime téi kass pa la shène bande travayèr pou d’bon.

Astèr si ni parl bande zésklav libéré par la loi, kroi pa zot l’avé lo mèm droi ké bande blan lib mé solman in l’éstatu infèryèr. Si tèlman bande lib de koulèr la révolt plizyèr foi pars téi manke l’égalité dann la loi. Mé ni pé anparl sa par la suite si zot i vé bien.

Ni pé kante mèm dir bande zansien zésklav la pa gingn in prime an rézon ké zot lété zésklav, mé bande propriyétèr zésklav, zot la gingn in dédomajman pars zot téi pèrde zot mind’èv gratuite. Bande zansien zésklav la sorte zésklav pou vni zangajé é la plipar d’tan zot la kontinyé travaye pou lo mète avèk bien sir in salèr la mizèr é l’obligassion tyé zot kor dann kann lo blan.

Zot ropa — in kassav manyok — lété pa bon é souvan zot téi anplègn azot de sa. Mèm shoz pou zot prime l’angajman : sa zot téi dévé gingn o boute sinkan mé souvan lo zangazist téi pèye mèm pa si tèlman lo zangajé té obloijé amenn son l’angajmanin pé pli lontan.

Mi arète tèrla, mé sak i vé konète in pé, i vo myé zot i sava rode dann liv, la réalité.

A bon antandèr, salu !

Justin

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus