Dopi 2001 ziska 2019, dé pèrsone la fé plant dé milyonn pyé d’boi épi la rofé in foré lété fine disparète san pour san

5 désanm 2019, sanm Justin

Mé zami dsi la tèr néna in bonpé déstriktèr : i diré la natir pou zot i kont pou la po patate. L’èr-la, pyé d’boi-li, zanimo li, la biodivèrsité li, pou bann sovaz i fo kass tout. Solman, si néna d’moun sovaz néna galman demoun bien i vé sov l’anvironeman, sov la natir é pliské sa vi ké zot i vé rofé la foré, rofé lo klima, rofévnir bann zanimo lété la dann tan la foré lété sak èl lété.

Mi sort lir listoir dé brézilien, in mésyé épi in madam. Sebastião et Lélia Salgado
Dann tan l’avé la guèr laba dann Ruanda, zot lété laba é tout krime, tout vyol, tout déstriksyon zot la vi la dékouraz azot kontinyé viv dann L’afrik. Sé pou sa zot la déside rotourn dann l’androi zot famiy téi viv. Landroi-la l’avé in gran foré 710 éktar avèk tout kalité zanimo, é sé dann l’androi-la, Minas Geraes i apèl zot la désid rotourn viv. Solman kan zot l’ariv laba zot la romark in drol shoz : lo tan zot lété pa la, demoun l’avé détrui la natir dsi zot propriyété épi bann zanimo l’avé baré konm bann zoizo épi in bonpé zinsèkt. In travaye konsidérab téi atann azot pou transform in dézèr dann in foré tropikal.

Zot la komans l’ané 2001 é zordi l’ané 2019 zot travaye Titan la fine a popré tèrminé. Dsi bann foto konparé i oi in koté lé gri konm la pousyèr volkan épi l’ot koté foto lé vèr vèye pa koman… Pou trap in résilta konmsa zot la fé in sosyété,-in fondasyon si zot i profèr - é zot la komans travaye avèk tout bann finansman zot téi pé an avoir, pars si zot lété friké, zot l’avé poin larzan pou fé tout sak zot la fé.

Zordi, la natir la fine ropran son droi, la foré sé dé milyonn pyé d’boi é d’in varyété inkroiyab : 293 kalité pyé d’boi, 172 kalité zoizo, 33 kalité mamifèr, 15 kalité zanfibien épi serpan. An pliské sa bann sours l’avé disparète zordi la ronète – mèm bann tanpératir la diminyé konmsi lo klima d’avan l’avé rovi an léspas dizuitan. Arzout avèk sa la kantité d’moun la mète pou travaye é tout bann rishèss zot l’apré fé.

Ni pé apèl sa in mirak, mé domaz dann d’ot landroi é nou va anparl sa san tardé, la fé lo kontrèr : la détrui la foré, l’asasine bann zindien, épi la fé tout sort krime kont la popilasyon. Mé pou inn foi néna in gayar zistoir otan ni rakont ali, konmsa pétète sa va ansèrv konm in méyèr légzanp.

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus