
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
19 séptanm 2023, sanm
Mézami yèr nou la anparl lo dévlopman noute péi pars nou néna bonpé problème sossyal é ni pé dir si in pèp i vé règ son problèm sosyal, li néna intéré règ son problème dévlopman — i fo li néna in dévlopman bien ékilibré. Fransh vérité néna arienk lo dévlopman k’i pé pèrmète in pèp gingn viv konm k’i fo.
Astèr in pé i di, lé possib, é lé sirman possib ké l’éta, dann in péi dévlopé, i garanti in bon nivo d’vi pou son popilassion : mwin la déza antann déssèrtin péi konm La Finlande la fine mète rovni sossyal-la an aplikassion. Mwin la antann dir galman dann tan lo pétrol téi vo d’lor, lo gouvèrnman téi pé aranj in bon vi pou son bann zabitan… Mi koné pa oussa zot lé randu zordi, antouléka mi panss pars sa sé in n’afèr ziska zordi lo kapitalism i akssèpt pa.
Pou kossa ?
Pars ni koné bien lo kapitalism lé bazé dsi lésploitassion l’om par l’om. Konm li néna sa pou prinssip do baz, l’ésploitassion kapitalist i amenn dirék dann pliss d’ésploitassion, pliss l’inégalité, é pliss la povrété pou in parti la popilassion... La rishèss i antass in koté, la mizèr i antass l’ote koté. Lo mékanism lé sinp é pa arienk zordi ni koné sa.
Astèr ni panss néna pou vréman in rézime sossyal idéal k’i fé ké, ni pé kite lo réjine bazé dsi lo prinssip « pou shakinn, solon son prop moiyin » pou trape sqak l bzé dsi lo prinssip « pou shakinn solon son prop bézoin ». Siréssèrtin dann lo mond ni viv koméla kissoi dann in groupe péi, kissoi dann lo monde antyé, lé possib shakinn i gingn lo kontantman dann son prop bézoin… Lé possib mé lo rézime i pèrmète pa dann la plipar bann ka.
Mé lo kapitalism avèk son bann varyante kolonyalist, néo-kolonyalist, kapitalism sovaz, kapitalist monopolist ni rotrouv anou dann in sossyété i garanti pa pou l’imanité la satisfakssion son bézoin donk konm mwin la fine di : i akimil la rishèss d’in koté épi la povrété dann l’ote koté… Mézami nou k’lé dann in sossyété konmsa é si ni vé toute demoune i pé viv korèktoman mi panss nou lé dann l’obligassion fèr noute révolission, tèl fasson shakinn néna lo bien k’i fo pou li viv korèktoman.
Nou lé bien loin d’in sossyété konmsa mé sé dann dirékssion-la ké ni doi alé.
A bon antandèr, salu !
Justin
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)