Dopi soisant z’ané nou na rézon ! Dopi soisant z’ané nout parti néna rézon !

22 mé 2018

Zordi, moin té i vé kontinyé anparl bannzil komor épi lo bann trikmardaz La Frans dann l’oséan indien, mé final de kont moin la désid anparl in n’ot afèr : mi vé anparl nout fyèrté konm rényoné. Sa i tonm bien pars moin la santi kourann fyèrté-la dann la rényon bann zarboutan nout parti la spass dann Sint-Sizane.

Dabor inn, mi romark lo sistèm ni viv dodan i tash moiyin dopi dé z’ané é dé z’ané artir anou nout fyèrté d’ète rényoné. Koman mi oi sa ? Mi oi sa par tout lo présyon lo pouvoir la mète pou anpèsh nout kiltir sort an bouton pou ariv an flèr. Pou li nout listoir i égzis pa, nout l’idantité i égzis pa non pli, nout lang ? in léspès patoi. Nout l’orijine ? Néna arienk lo lorijine fransé i kont pou li. Nout maloya, la mète sa dann l’étoufoir si tèlman lontan. Nout séga ? Li lé bon si li kiltiv lo doudouism. Sak l’Afrik, Madégaskar, l’Ind épi d’ot l’androi la donn anou, i kont pou la po patate.

Kan mi di lo sistèm, mi vé pa akiz solman lo sistèm l’éta kisoi laba dann Paris, kisoi lo l’éta lokal. Mi vé anparl galman lo mouvman réaksyonèr lé asé for dann nout péi é dopi lo l’orijine nout pèpléman : mi pans pa pou vréman an avoir lir in létid sèryé dsi lo mouvman réaksyonèr isi La Rényon. Ni pé di l’intéré larzan i gide ali, mé néna galman lo l’intéré idéolozik é sète la i fo pa obliyé é kan ou i ékout bann radyo pèrkal ou i apèrsoi sa i égzis pou vréman. Lé pa vré ? Bin alor, ésplik amoin ankor in kou koman banna l’amène la bataye kont la MCUR. Si la pa lo kouran réaksyon èr l’amenn sa, l’èrla lèss amoin dir azot mi konpran pa rarien dann arien-mé la pa lo ka, mi asir azot !

Mé i fo pa ni obliy la rézistans bann rényoné. Dé foi lé vizib, défoi lé pa vizib, mé li lé la toulbon. Si lo pèp La Rényon la konète ranport in bonpé viktoir mi pans sé pars la rasine la lite té i sava pran son fors dann kouran la rézistans. Inn-dé légzanp si zot i vé ? Par koman nout lang kréol lé ankor bien vivan mèm si in pé la sèye rash son dan. Par koman nout mizik lé ankor bien la épi bien dévlopé ? Kisoi maloya, kisoi séga, kisoi d’ot ankor ? Par koman nout kiltir popilèr la bien ranforsé ? I pé pa konprann tousala si i mète pa sa dsi lo kont la rézistans rényonèz.

Biensir in pé va di, é zot nora rézon, lo pèp ényoné la pankor ranport lin viktoir déisziv pou diriz ali par li mèm dann poinnvizé son dévlopman mél o sobatkoz lé fine porté dovan l’opinyon é konm Maurice la di samdi : zordi ni oi nou na rézon dopi soisant z’ané, zordi in bonpé i donn anou rézon é kan lé shoz i spass konmsa la viktoir, konm i di, lé a nout porté-porté lo pèp rényoné.

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus