Dsi la késtyonn l’ilétrism :
Zot i pans pa sré tan aport in l’ésplikasyon sèryé ?

7 séptanm 2012, sanm Justin

Mi koné pa si bann boug la tèt i shof in bonpé va dir anou nou lé san-dis mil, sansa san-vin mil, sansa plis, ou sinonsa moin. Zot i koné dsi kosa moin l’apré kozé ? Biensir, vi k’zordi sé lo zour pou vanj kont l’ilétrism, moin osi mi mèt mon grinn sèl dedan. Mon késtyon ? Lé inportan pou moin. Pétèt pa pou lé z’ot ! Mé konm di la shanson, moin na lo késtyon k’mi pé. Donk, ala mon késtyon : o shif banna i done, sa i fé bonpé, sansa in pti pé, sinonsa moyènman ?

I di osi, sa i fé in pèrsone dsi sink an parmi bann moun nana rant kinz-an épi soisann-siz-an ; in pèrsone dsi sink, sa i vé dir, si mi trouv sink pèrsone dsi mon shomin, na inn lé ilétré, mé mi koné pa kisa. Sa i oi pa dsi la figuir, sa i lir pa dann zyé ! Donk, kosa i lé in ilétré ? Pou kosa in moun la parti l’ékol ziska sèz-an épi li obli tout i pé èt aplé ilétré ? Pou kosa in moun i sort déor la pa parti l’ékol fransé i koné pa lir é i koné pa ékrir i apèl ali in analfabèt ? Pou kosa in moun na Bak+ i pé èt in ilétré ? Mi koné pa : li gingn lir in lèt, li gingn di son kamarad kosa na d’dan, é bin, i paré li pé èt ilétré.

So matin mi ékout radyo. In madam i di : isi nana l’ékol pou tout marmay, manzé nana, marmay na pi pou alé travay dann bitasyon, amontrèr i mank pa ; alor pou kosa nana ankor jènn lé ilétré ? El i di èl i konpran pa, é lo l’animatèr d’radyo i réponn pa li non pli. Zournal "Réunionnais du monde" i di, pou li lé sinp, épi li done dé-troi rézon k’i vo sak li vo, mé pa plis ni moin.

Alon èt sèryé, lo késtyon lé difisil, sirman osi difisil ké lo problèm rant rokin épi surfèr. Mé surfer nana kat san, é nou, nou lé plis san mil, donk sré bon étidyé in pé bien so z’afèr-la. Séryèzman, pa a la vol konm i fé koméla !

NB : In l’ésplikasyon k’i kas pa kat pat in kanar (voir dann “Réunionnais du monde”).

Les causes de l’illettrisme à La Réunion

On estime à 111.000 le nombre de personnes de 16 à 65 ans illettrées* à La Réunion, soit un adulte sur cinq (INSEE Partenaires, octobre 2008). Le taux d’illettrisme deux fois plus important que celui que connaît la métropole varie en fonction de cinq paramètres : l’âge, les habitudes de lecture durant l’enfance, le niveau de vie, le sexe et la langue parlée durant l’enfance (créole/français).

Justin


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus