
La vérité lé tétu ! i pé pa tourn ali lo do kontinyèlman !
4 juillet, parMézami, mon bann dalon, si in zour in listorien i désside rakonte anou bien konm k’i fo listoir La Rényon, mwin lé sirésèrtin li va parl anou (…)
13 novanm 2017, sanm
Mi koné pa si zot lé konm moin. Mi koné pa non pli si sé par l’az ! Mé tazantan mi obliy dé shoz é konm k’i diré, mi arvien pi ! Plito lo z’afèr i rovien pi dann mon mémoir. Si tèlman in vérité vré, sa i sort dann mon tète épi sak lé pa vré, lé konm vré, é sak lé vré lé konm pa vré. Pli pir, mi réazi pa kant in moun i rakont la kouyonad é.si mi réazi, mi fé touzour sa avèk rotar é aprésa moin lé fout an kolèr kan moin la pa kal in moun l’apré manti, sirtou dsi mon péi, mon n parti, la lang nout pèp épi tout bann késtyon lé inportan pou moin dopi étan pti.
Zot i koné, somenn pasé, kom moin la fine dir azot la fé in kolok dsi bann lang é bann zoinal la zamé vanj pou sa, i sousyé pa la vérité, ala ké zot i fé sanblan demoun La Rényon zordi lé tardigrade konm de moun lontan… Moin la mèm lir in kozman dann in zournal é dann kozman la, i fé konmsi nout pozisyon anou rényoné dsi nout lang, dsi nout kiltir l’avé pa shanjé dopi bèl aj é bo tan. Kèl tan ? Lo tan ramas brède katpate. Dizonn zot i fé konmsi nou rényoné, nou la pèr aprann nout lang kréol rényonèz, konmsi èl lé kapab artard anou dann nout évolisyon, épi dann lo trapaz la konésans...
Poitan, si mi tronp pa, nana kék z’ané l’ofis la lang la domann fé in bann sondaz é lo bann sondaz i di pa sa ditou : dabor i di nout kréol rényoné sé in lang. I di ankor sé la lang bann rényoné é nou nana in dovoir sé d’aprann ali é sirtou dann l’ékol… San néglij lo fransé épi bann z’étid la amontr anou fé marsh lé dé ansanm sé marsh pli vite, é marsh myé. Bien fé la diférans rant lo kréol épi lo fransé lé méyèr pou la tète nout bann marmaye.
Moin pèrsonèl kan mi kalkil, mi trouv dann la kiltir i vo myé z’éte rish ké oki. I vo myé ni ramas la konésans oplis ké ni pé, plito ké balans sa dann fon kanal. Bien konète dé lang sé bien konète dé tiktak diféran, dé manyèr fonksyoné, sé dévlop lo bann konéksyon nana dann nou koko. Aprésa dé, i amenn anou a troi ! Troi i amenn anou a kat é ala nou la, plis anlèr dsi la késtyonn lang... Konm mi di pli rish dan nout patrimoine linguistik, pli rish dann nout kiltir. Pli rish ké oki dsi lo plan kiltirèl. Konmsa mi konpran la vi ! lo rès sé koz la boush rouvèr é pli pir koz pou pa la boush i pi !
Mézami, mon bann dalon, si in zour in listorien i désside rakonte anou bien konm k’i fo listoir La Rényon, mwin lé sirésèrtin li va parl anou (…)
Au 1er juin, les chiffres du ministère de la Justice ont établi à 84 447 personnes détenues pour 62 566 places. La surpopulation carcérale (…)
Vingt ans après la loi Handicap et au terme de six mois de mission, les rapporteurs Audrey Bélim, (Socialiste, Écologiste et Républicain – La (…)
L’État poursuit les versements d’indemnisations des aides en faveurs des exploitations agricoles sinistrées par le cyclone Garance et la (…)
Pierre Moscovici, président de la Cour des comptes a assuré que “ceux qui peuvent plus doivent contribuer davantage”, car “nos finances publiques (…)
Les discussions sur l’avenir institutionnel de la Nouvelle-Calédonie, menées sous l’égide du président, sont entrées dans le vif du sujet, le 3 (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)