Gran rivyèr i fé pti ravine ! Alé marshé don !

12 octob 2017

Dann sistèm kapitalis nana in téori, i apèl lo rouisèlman. Kosa i lé sa, par l’fète ? Lé sinp : i paré i sifi anrishi bann rish pou tir bann pov dann la mizèr. Koman i ansrishi bann rish ? Lé pa konpliké ! I fo diminyé l’inpo dsi lo kapital, diminyé l’inpo dsi bann pla gonflé, épizapré la plu-value va fini par toush bann pov galman.

In l’égzanp : pou dévlop in l’antropriz, i fo an avoir-an plis ké lé z’ot shoz mi anparl pa - l’arzan pou ashté bann brové, pou ashté bann matèryèl modern, pou pèye bann pèrsonèl kalifyé… Donk si i diminyé l’inpo dsi lo kapital, dsi la fortine, dsi bann gro rovni, sak va bénéfisyé va mète son l’arzan dann lo bann l’antropriz va rouvèr. L’antropriz i dévlop l’anploi é sé bann shomèr k’i fini par trouv travaye zot téi trouv pa. Ala lo téori lo rouisèlman : gran rivyèr i donn pti ravine.

Solman sanm pou moin la pa konmsa ké lé shoz i éspas : si ou i grosi lo pla sak nana déza in pla an bite, lé posib li manz plis é son voizin dan l’okisité i manz pa plis. Kan mi di manzé, mi parl sirtou lo liks konm nana in pé i viv dodan san sousyé dévlop l’ékonomi, san kass la tète pou lo famé rouisèlman. An kontrèr z’ot l’anvi konsomé la poinn frin é zot i domann l’éta diminyé son prélèvman konmsa – konm di lo shantèr-zot lé touzour é plis an plis dann z’ot paradi blé.

Si lo téori lo rouisèlman téi marsh pou vréman, nana lontan, vik k’lo dis pour bann rish lé plizanpli rish, shomaz nora té fine rokilé, lo bann prodiksyon intèryèr nora té fine dévlopé an sifizans épi la mizèr nora té fine bate aryèr. La pa lo ka, konm n’inport kisa i pé romarké.

L’èrla, i pé di : « gran rivyèr i fé pti ravine ? ». Mi pans pa. « Pti ravine i fé gran rivyèr » é oplis i sava oplis lé konmsa. Kapitalis rouisélèr, alé marshé don !

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus