I fo o minimom ou i konpran lo kréol rényoné, épi lo fransé épi néna in sèrtin partaz lé dé kiltir

20 out 2019, sanm Justin

Mi pans zot la antann sé zour isi, in polémik dsi la késtyon d’ansèrv nout lang kréol rényoné dann bann rényonn travaye dann réktora. Arzout avèk sa kan l’apré diskite la plas nout lang kréol rényonèz dann l’ansègnman.

Pou ète pli klèr avèk bann léktèr nout zournal Témoignages m’a dir azot kosa mi souète moin pèrsonèl, donk kosa justin i souète. Justin i souète lo bilinguism partou dann nout sosyété. Bilinguism i vé dir, i fo done lo fransé épi lo kréol rényoné in plas parèye dann nout sosyété kisoi dann l’ansègnman, kisoi dann la kiltir, kisoi dann l’administrasyon, kisoi dann la politik, bann syans imène, bann syans la natir.…

Pou ète klèr ni pé dmann anou si Justin i pans sa lé posib, késtyon, répons. Justin i pans sa lé bien posib zordi é nout lang kréol rényonèz i doi pa an avoir in konplèks d’inféryèr par raport lo fransé. Sanm pou moin, si zordi néna katrovin pou san d’moun i gingn koz dann la lang kréol rényonèz pou rakont zistoir an kréol, shant an kréol, zoué an kréol, diskite an kréol, filozof an kréol, lé pa nésésèr fé lo kok moulèr kan li bour son tète sou la zèl son l’advèrsèr. Nou lé kapab fé tousala zordi déza !

Si nou lé pa ankor paré san pour san, fo done lo moiyin pou nou ète paré késtyon finans, késtyon éspésyalis, késtyon la boratoir, in gran léfor pou nout lang kréol rényonè lé pliské nésésèr sansa tras in kroi dsi lo bilinguism é la mèm pi bézoin anparlé. Pars san moiyin anparl de sa, sé koz la boush rouvèr é konm nout bann kouzin morisien i di sé pou anpèsh la boush pi… In poin sé tou.

Astèr kosa i ariv si i koz kréol dann in rényonn travaye ? Sak i fodré pa sé koz pou pa di arien é mèm pou di la kouyonis, é souvan défoi lé konmsa an fransé. Si ladministrasyon lété intélijant demoun noré fini pa konète – la pa la lang ou i ansèrv i fé fèr aou diskour intélizan. Sé pars ou i koné ète intélizan ké ou i pé di dé shoz intélizan dann n’inport ékèl lang. Si lé bien di, lé ankor plus méyèr !

An pliské sa, arète souf dann nout zorèye la lang la répiblik sé la lang fransèz. Mèm si lé vré, sa i fé pa avans lo smilblik. Kan ou lé anparmi in group travaye ou i koz an fransé é ou i koz an kréol mé i fo toulmoun i konpran lé dé lang. Médam, mésyé, la sosyété, si ou i vé diskite dsi l’ansèrvman la lang kréol dann lékol i fo minimom ou i konpran lang-la konm ou i konpran fransé. E ou i partaz la kiltir kréol rényonèz épi la kiltir fransèz. Si ou i konpran pa l’inn konm l’ot, dann in kad biling, ou lé osi itil dann travaye de group la k’in morso d’boi dann in basin krokodil ou sansa ou i vien la arienk ramas out moné.

Langue créole à l’écolePadport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus