I pé fé tout z’afèr avèk kann (2)

11 out 2018, sanm Justin

Dann zoinal yèr moin la komans anparl kann épi tout son zitilité. Pou kosa ? Pars moin la trouv in l’artik zournal la ds konm moi n la di, moin lé kontan partaz sa av èk tout mon bann dalon, é mèm tout sak lé intérésé par lo domin kann dann nout péi.

I pé fé lestrésité avèk kann :
Avèk la bagasse donk sak i rèss kan kann la fine pass dann moulin i fé déza l’éstrésité La Rényon, La Guadloup, La Martinik. In sèrtin François - Régis Goebbel, résponsab misyon kann dann Cirad i déklar saak i suiv : « La Rényon néna la kapasité dann sink dizan donn l’éstrésité inn grann parti son popilasyon ». Dann la Martinik lo lizine Gallion 2 néna moiyin produi ziska 15 % léstrésité La réjyon la bézoin. In problèm kant mèm l’ané 2017 lo prime bagasse la diminyé pars lo pri la bagass lé kalkilé avèk konm baz lo pri la tone sharbon dann l’Afrik di Sid.

Avèk kann i pé fé bann sak plastik bio.
Sa in n’afèr lé bokou prométèr pou l’avnir ; avèk la paye, i pé fé lo bio-plastik : in fasonn pou ranplass bann plastic i sort dann pétrol l’apré polyé la tèr. Nou néna lo téknolozi mé dsi la késtyonn téknik, i fo gingn l’ède bann z’anzime glouton sansa i gingn pa atak la paye sèk. La Rényon lé shoz I avans vite é sar pétète posib an avoir plastic bio-dégradab dann troi kate z’ané. Lo problem : trouv déboushé an déor d’lo péi pou ansèrv in prodiksyon an kantité.

Kann konm karbiran épi médikaman :
Dopi bann z’ané 70 kan l’ariv promyé shok pétrolyé Brézil la vni lo promyé péi pou produi lo bio-éthanol. Par-la soisant dis pour san lo park otomobil i marsh avèk lo bio-éthanol, in karbiran lé fé avèk dosik. Banna i rode bann téknik pou fé lo b ioéthanol dézyèm zénérasyon avèk solman bann déshé kann. I paré, isi La rényon, banna l’apré fé in bann test pou fé avans so tik-tak la. Avèk in varyété kann néna bonpé fibr anndan. Si lé shoz I marsh bien pétète va nyabou an plis léstrésité, fabric plastic épi karbiran é si posib an sèrv tout lo kann antyé. Si ou i tir la bou, la vinass, sar sirman posib fé médikaman pou diminyé lo move kolèdtérol dann nout kor.

An pliské sa, kann-la sa in kiltir plizanplis ékolozik.
Dann filièr la i ansèrv ankor bann zèrnbiside mé d’apré sak mésyé Goebbel i di, néna pi pou lontan si ni sèrv in zèrb pou kouvèr la tèr. Arzout èk sa in kalité pti guèp pou protèz kann kont bann forèr konm borèr ni koné bien isi La Rényon.
(In l’artik La première Martinik moin la mète an kréol rényoné)

Filière canne-sucre-alcools-énergiePadport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus