
Kèl volonté zénéral ! In pé la boir kossa !
30 juin, parMézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
10 séptanm 2021, sanm
Mézami, mon bande dalon, yèr matin avèk dé troi kamarade, nou té apré parl la dovize la Répiblik, sète i oi dsi batiman la méri é i tienbo dann troi mo : libèrté, égalité épi fratèrnité. Rozman nou la pa diskite lontan la dsi pars mi san inn-dé lo san téi komans bouyi.
Zot va dir amwin dann in monde konm sète ni koné, la doviz èl-mèm sé lo rassanbléman bande zinpossibilité. La libèrté i arète oussa sète lé zot i komans. Sa lé bien vré, mé si ni rogarde bien dann bande sossyété umène néna in pé lé pli lib ké lé zote. Lo for, lo rish, lo mové, final de konte zot lé pli lib ké lé zote, lo fèb, lo pov, lo zantiy… Kan nou rényoné ni panss 20 déssanb 1848 épi labolission lésklavaz. Zour pou landmin bande zésklav té lib, mé ni pé pa di zot lété lib pou vréman.
L’èr-la pou mète in pé lékilib la-dan, la kol lo mo « égalité » avèk lo mo « libèrté » mé la mète toutsuite in limite an dizan l’égalité dovan la loi. Dann tan sa lété pou pèrmète siprime la divizyon la sossiété dann troi zord, lo klèrjé, la noblèss épi lo tiers éta. Mé san tardé la ranplass sa par l’inégalié rante bande klass sosyal épi sa la fé la lite dé klass k’i kontinyé ziska zordi é lé pa paré pou arété.
Konm lo dé mo téi fé pa in bon lékilib, la kol ansanb avèk lo mo fratèrnité. L’èr-la nou la vi dovan noute zyé in mashin arivé. In sosyété demoune libe mé pa si tèlman, égal mé in pé lé moinss égal ké lé zot, fratèrnèl mé pa si tèlman ké sa. Mi rapèl kan mwin lété marmaye nou téi di : libèrté pwin, égalité pwin, fratèrnité pwin-zéro kalbass la fimé gran-boi é nou téi koné pa mé nou té apré mète an danzé lo troi fondamanto la sossyété répiblikène.
Koméla déssèrtin i di sé la « fratèrnité » lo mo lo pli inportan, é d’ote i di sé l’égalité tanka la libèrté pou in pé sa in mo in pé galvodé l’èr ki lé. Mé i pouré pétète rofé lo monde : dann lintèrnassyonal i di pa lo monde va shanj de baz. Oila in tèks i mérité étidyé nout toute ansanb, pars pétète ni pouré oir pli klère an nou-mèm pli klère dann l’avnir l’umanité.
NB in ptite panssé pou noute kamarade Lulu téi ékri in paz filozofik dann Témoignages par somenn. Pèrsone la pa pran la rolèv, pé s’fèr pars lété tro diffisil. I anpèsh pa mwin panss ali.
Mézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
10 000 citoyennes et citoyens – paysans, scientifiques, médecins et victimes – se sont mobilisés dans plus de 60 villes en France pour alerter sur (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Médam zé Méssyé, la sossyété zot i ansouvien lo tan l’avé lo pou. Sa té in problèm pou zabitan noute péi pars pou-la sa i grate la tète, é i rann (…)
Les députés ont inscrit dans la loi un premier objectif d’atteindre « 87,5% » du Smic dès le 1er janvier 2026, tout en assurant de « prioriser le (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)