In l’ansègnman vréman biling avèk bann mètr vréman biling, sa lé bon pou nout l’ékol !

26 séptanm 2012, sanm Justin

Matant Zélida la ékrir Justin :
Mon shèr nové, mon spès salté,
Vi koné, kan moin la lir sak mi sava dir aou la, moin la ri, moin la ri, moin la ri. Vi koné, mi èm nout parlé kréol, pa konm lang biensir, mé konm patoi. Vi koné osi koman mi èm lo folklor rényoné ? Konm folklor biensir, pa konm kiltir ! Vi koné tousala. Moin la pa kash de dir moin lé kont lo kréol dan l’ékol… lang fransèz lé tèlman bien fé pou sa ! Tousa ou i koné, é la pa arienk in foi mi di sa... Zordi, mi vé dir aou kékshoz moin la lir dan bann gran zournal. Asiz aou bien ou sinonsa ou va tonm atèr. Ala l’afèr : i paré soisann-dis pour san bann Rényoné la parl arienk kréol avan alé l’ékol. Arzout èk sa, trant pour san bann marmay la koz arienk kréol zordi lé ilétré. Mi done aou bann shif-la san kas la blag tou lo tour. Zis pou dir, avann kozé, i vo myé tourn sèt foi son lang dan son boush. Tok ! Pran sa pou toi !

Justin la fé pou répons :
Mon vyé matant k’i koz touzour la boush rouvèr,
Mi pé propoz aou in bon solisyon si ou i vé : obliz bann paran parl fransé toultan èk zot z’anfan dépi lo tan li lé dann vant lo momon ziska li rant l’ékol matèrnèl. Konm sa nora pi d’problèm ! Solman, in l’inkonvényan, soisann-dis pour san bann z’adilt i rokoné zot i gingn pa bien tourn la lang pou koz fransé. Arzout èk sa, na in pé i koné san konèt tou an konésan ! Donk la pa in vré bon solisyon... Kalkil aou bien matant : koméla, nana l’ékol pou tout z’anfan, nana bann amontrèr an kantité. Nana bon matéryèl pou aprann. Bann marmay lé suivi késtyonn santé. Manzé, zot nana... L’èr-la, na in n’afèr i klosh pa. Kosa ? Sanm pou moin, bann z’anfan lé pa rokoni dan zot lang matèrnèl. Souvan dé foi, i konsidèr zot lang matèrnèl konm in l’andikap, olèrk konsidèr sa kom in rishès bann marmay nana dan zot, épi ansèrv de sa pou bien amontr azot lir, ékrir épi konté... Dé zoutiy, dé lang : fransé, lang nasyonal, kréol, lang réjyonal. Kèl solisyon ? Baz dsi in l’ansègnman biling pou vréman, avèk bann amontrèr i manyé bien lo dé lang. Koué d’myé k’sa ? Bann marmay sar rokoni dan zot l’idantité, va done azot la valèr, épi zot va avans dan lé dé lang san kraz inn par rapor a l’ot. Ala in shomin pou fé arkil l’ilétrism.

* Bilingouism èk diglosi la pa parèy ditou. Dann promyé ka, lé dé lang lé bien konsidéré. Dan l’ot ka, inn lé bien konsidéré, lo fransé, é l’ot non, lo kréol. L’ékol biling i mèt lo dé lang égal inn avèk l’ot.

Justin


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus