In lang : in zoutiy pou bann dominèr ?

9 févrié 2018, sanm Justin

Mésyé Macron i sort alé rann vizit La kors. Avan li l’arivé in bonpé d’moun la grévé pou fé bien konprann ali kosa zot i domann pou z’ot péi. Par l’fète la fé dé manifèstasyon é lo dézyèm la mobiliz in bonpé milyé jenn kors.

An parmi ban rovandikasyon néna la késtyonn la ko-ofisyalité rant la lang bann fransé épi la lang kors. Ko-ofisyalié ? Sa i vé dir i donn shakinn l’égalité kisoi dann l’administrasyon, kisoi dann l’ansègnman, kisoi dann la vi lo péi li mèm, kisoi ankor dann la vi ékonomik, la sékirié, épi tout sak i fé k’in péi i viv, i dévlop, i grandi, épi li roganiz lo pasaz zénérasyon an zénérasyon.

Mé zot va dir amoin pou kosa bann kors la fé in domann konmsa ? Kosa i jenn azot si néna konm lang ofisyèl lo fransé solman ? Pou in pé, bann kors i doizète kontan par raport in sisyasion konmsa é moin lé pa loin pou antann in bann albosantris apré souf dann mon zorèy bann kors néna la shans konm kréol rényoné néna la shans pou z’ot sityasion linguistik. La shans fé tak z’ot baro konm la note zordi ankr lé také.

Pou kosa zot i vé so ko-ofisyalité ? Dabor dizon lo kors sé la lang z’ot paran, z’ot gran-paran épi z’ot aryèr aryèr é sé pou sa zot i vé sov z’ot lang la, donn ali la favèr li la bézoin konm promyé z’apèl l’idantité kors. Promyé zapèl pars sé sak ou i antann demoun kozé, an promyé, kan ou i ariv laba. Pars li lété la an promyé, avan sak l’ariv apré.

Dézyèmman, ni pé dir, la lang kors sé sak i prézant myé l’idantité bann kors é si li ariv a disparète sé l’idantité kors èl mèm i disparétré é sa sé la vérité vré pou tout péi la kaziman pèrd z’ot lang. Mi di, émi ardi, mi rabash mèm : la lang sé lo promyé maniféstasyon l’idantité in pèp. Pétète ni dovré arfléshir la dsi a fon !

Mésyé Macron la di li lé plito pou lo bilingism, san z’ète pou la ko-ofisyalité. Malorèzman inn i sava pa san l’ot. Si inn sé lang ofisyèl li lé riskab fé disparète l’ot na poin lo moiyin konsèrv son bilinguism. Pars si inn sé lo lang ofisyèl pou l’administrasyon, pou l’ansègnman, pou l’internet, pou la politik na pi la plas pou l’ot é l’ot lé riskab disparète pars avèk l’ot kèl l’avnir pou bann jenn ? Kaziman arien. Pars bann paran va angant z’ot zanfan dann lo lang ofisyèl Plito ké dann sak lé pa ofisyèl.

Si na poin la ko-ofisyalité bann kors i domann z’ot lang lé riskab ète dann danzé d’mor. Ala pou kosa késtyon-la lé si inportan pou zot é zot lé désu pars prézidan La Répiblik la arzète sa, konm in kékshoz li donn pa okin l’inportans..Boudikont, pars pétète pou li, la lang sé lé z’arm dann la min bann dominèr.

Justin

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus