
Sept prix Nobel d’économie exhortent la France à adopter un impôt sur les ultrariches
10 juilletSept prix Nobel d’économie ont appelé à mettre en place un impôt minimum sur les patrimoines des plus riches. Parmi les signataires de cette (…)
28 désanm 2017, sanm
Vi ké mi koz avèk in bann dalon kalifyé : bann léktèr zournal témoignaz. Vi ké sanm pou moin zot néna otan k’moin pou rakont amoin ké moin pou rakont azot. Moin lé sir néna in késtyon lé dann z’ot tèt dopi l’èr nou la komans parl lo l’abolisyon lésklavaz é késtyon la mi poz amoin toultan dopi moin la konète a popré lo nonm z’afranshi l’ané 1848. Kan mi di l’ané 1848, lé pli korèk dir lo pti pèryod la spasé dopi Sarda l’ariv La Rényon, moi d’oktob, ziska vin désanm lo zour lo labolisyon.
Sé la késtyonn done lo nom bann zésklav la gingn l’afranshisman pars zot i koné, konm moin mèm, bann zésklav l’avé poin lo nom dann la koloni. Zot l’avé in pti nom, in prénom si zot i vé, kékfoi mèm in nom gaté ! Sa ni koné. Sa lé marké dann salté d’ kode noir é shak foi in zésklav té afranshi té i falé trouv in nom d’famiy pou li. Téi mark dsi in papyé é téi romète ali sa konmsa li obli pa. Lé vré ké konm li téi koné pa lir, la plipar d’tan, lo papyé épi arien té lo mèm z’afèr, topète morète, boite z’alimète.
Koman té i done lo nom ? Sa in gran késtyon. I pare nana dé foi téi done ali lo nom son mètr vi ké lo mètr tazantan téi tonm lo papa donk in pé l’apèl Boiyé, Hoarau, pétète Gauvin sansa d’ot nom ni pans lété lo nom bann moun déor alé oir nout z’ansète la gingn sa dann tan l’abolisyon. I paré galman téi trap lo prénom, té i roul ali kaloubadia, téi mète lo bann lète alanvèr, épi sa lété son nom pou la vi. Dé foi mèm lété in vré kasaz ti boi konm Kardinal, Blansh nèz.
Parl fète alon anparl in pé Edmond Albius, in moun bandé, la invant in tiktak pou fégonn la vaniy étan marmaye é bin la pa atann 20 désanm 1848 pou afranshi ali, mé la afranshi ali moi d’séktanm/in gran kado pou in marmaye la fé in n’afèr inportan konmsa : li la gingn troi moi d’nom. Kèl nom mondyé ségnèr ? La apèl ali Albius, in nom latin, té i vé dir pli blan k’blan. Kan ou la vi foto lo moun ou i pé dir sé in plézantri dsi son kont, sanm pou moin.
Astèr alon roprann la késtyon nou la poz anou pou komansé. La répons ? Pou donn lo nom bann z’afranshi la mète in kantité éskrib : sak té i koné ékri, é banna la travaye tout la pèryode nou la mark an o la é la travaye a fon pou ariv trap lo rézilta Sarda l’avé domann azot trapé pou la date l’abolisyon. In réisite ? Si zot i vé, mé san tienbo kont listoir la famiy lo l’afranshi, san tienbo kont son volonté, san fé lo raproshman avèk lo nom son momon épi son papa. Sanm pou moin, in vré majigador kolonyal épi ésklavazis. Mi arète tèrla, épi mi pans shakinn va fé son zizman par li mèm.
Sept prix Nobel d’économie ont appelé à mettre en place un impôt minimum sur les patrimoines des plus riches. Parmi les signataires de cette (…)
Le Parti communiste Chinois (PCC) est né le 23 juillet 1921, à Shanghai, dans la partie colonisée par la France. Le 1er octobre 1949, Mao proclame (…)
Mézami, si mi di azot La Rényon i repoz dsi in volkan, zot va dir amwin, kan mi di sa, dizon mwin la pa di arien. Si mi di demoune lé pa kontan, (…)
En 2019, les émissions de gaz à effet de serre générées sur place à La Réunion, que ce soit par les activités économiques ou les logements et (…)
Mézami, médam zé méssyé,néna dé shoz mi yèm bien dann la tradissyon kréol ;Sé bann kozman i marke la solidarité dann noute sossyété. Zot i koné lo (…)
Les catastrophes climatiques pourraient coûter jusqu’à 5% du PIB de la zone euro d’ici 2030, selon la Banque Centrale Européenne, qui pour (…)
La conférence historique sur le financement du développement à Séville s’est conclue avec un sentiment renouvelé de détermination et un accent mis (…)
Au 1er juin, les chiffres du ministère de la Justice ont établi à 84 447 personnes détenues pour 62 566 places. La surpopulation carcérale (…)
Après les coupures d’eau mémorables sur fond de polémique, le conflit Mairie de Saint-André-Cirest qui perdure, les plaintes à répétition, les (…)
En avril 2025, la ministre malgache des Affaires étrangères, Rasata Rafaravavitafika a déclaré que "la position de Madagascar concernant la (…)
Le CIOM « national » aura bien lieu le 10 juillet au Ministère des Outre-mer, en présence du Premier ministre, François Bayrou et du ministre de (…)
L’État proposerait une transition sur 15 à 20 ans avec, in fine, une consultation sur un ou plusieurs modèles, selon un participant au discours (…)