
Hommage à la femme de Bruny PAYET
1er juillet, parLa section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
3 octob 2015, sanm
Zot tout la antann dézord dann park kanar kan in madam i apèl Nadine Morano la déklar dann télé La Frans sé in péi demoun la ras blansh. Inn-dé la déklar zot lé dakor, in bonpé la di sa sé in éskandal ké dir dé shoz konmsa. Inn dépité rényonèz la fé in diskour dann l’asanblé nasyonal pou kriy son dézakor épi l’idé k’èl nana par raport La Frans. Na mèm in pé la di i fo tir lo mo « ras » dann la konstitisyon. Touléka, i pé pa dir lo kozman madam – la, la pass konm in lète a la post sirtou ké aprésa èl la répète son balivèrn in bonpé foi, plizyèr zour a la suit inn-a-l’ot. Romark anou bien, in kouyonad mèm répété plizyèr foi i vien pa in n’afèr intélizans mé d’apré sak i di lo madam la pa kass lé kat pat in kanar késtyonn l’intélizans. La pa tousa, mi vé anparl zordi. Zordi mi vé dir dé shoz :
Promyèrman – I pé pa dir ras blansh, ras jone, ras noir… pars sak nou lé sir sé k’nana in ras imène é pa plis ké sa.
Dézyèmman : bann zéropéin ziska nana moins ui mil an la po té noir.
Nout zansète i sort l’afrik : sa lé sir, é pliské sir, bann shèrchèr la fine démontré sa. Moin la lir par-la, dann ban z’atikl dsi la késtyon ké momandoné l’avé a popré dis mil homo sapiens dann l’Ethiopie partou la ba é so bann moun la komans émigré ziska ké zot la fini par okip tout la tèr. Donk i fo pa alé rode midi a katorzèr pou konète kisa sé lé z’ansète de ki. La pa nésésèr : tout nout bann z’ansète té bann homo sapiens. Mé nana in n’afèr ankor pli orizinal sé ké nout tout lé métissé dopi nout promyé dis mil z’ansète. Pou kosa ? Pars l’avé osi in n’ot kalité d’moun té i apèl bann néandèrtalien é konm té i viv in pé an parmi, la mélanjé é dann nout jène i artrouv kék-shoz té i apartien bann néandertalien. Donk promyé débi nout z’ansète lété métissé. Na in n’ot afèr ni koné osi sé ké bann néandertalien la ras la tinn pars i paré zot la pa nyabou adapté tout shanjman l’arivé. Astèr ni pé poz la késtyon pou savoir kèl koulèr nout z’ansète l’avé é i paré zot l’avé lo pli joli koulèr ké nana sé lo noir : « Black is beautiful ! » pars lété la koulèr sak lété lo myé adapté pou la vi dann l’Afrik.
Bann promyé moun l’ariv dann l’Erop nana karant mil an : z’ot po té noir bien antandi mèm ké nana 8 mil an solon lo zournal Science News *demoun l’erop té ankor noir. Zournal-la i ropran in bout lo rapor lété prézanté pou lo 84 eme konférans l’asosyasion pou l’anthropolozi fizik dann l’Amérik… Bann z’om de syans la konpar bann jène bann zéropéin koméla avèk sète bann zéropéin nana lontan. Mésyé Iain Mathieson in profésèr l’inivèrsité Harvard la trouv sink jéne lé posib asosyé avèk la koulèr la po. Epi lo manzé zot té i manz.
Bann z’om de syans la dékouvèr troi jène i pé asosyé avèk la koulèr blan. In bonpé d’tan apré l’arivé bann promyé moun dann l’erop, nana ui-mil-sink-san z’ané avan nou, bann moun té i viv dann l’Espagn, lo Liksanbour, épi La Hongri zot po té ankor noir : zot l’avé pankor gingn lo dé jène SLC24A5 épi SLC45A2 bann markèr la po dépigmanté donk zot po té ankor noir. Alé oir dann lo nor l’erop, l’androi na moins la limyèr l’ané 7700 demoun lété fine avoir lo dé jène nou la nonm an-o la, é anplis ké sa zot l’avé lo jène HERC2/OCA2 bann demoun nana lo zyé blé, épi dé foi la koulèr la po blan épi shové klèr.(la trouv 7 shasèr-ramasèr frui) dann sud La Suède é la baz dsi zot lo bann zétid.
Mi sa pa amen azot dann lo bann détaye é si zot i vé zot i pé alé dsi internet : nana ankor in ta z’afèr pou dékouvèr. Mé sak lé sir sé ké so bann moun apré di zot i apartienn la ras blansh i rakont arienk la kouyonad. Ras blansh na poin ! Nana demoun la po lé blan mé z’ot z’ansète la po té noir. Parl pi bann métisé La Rényon k’i brandi z’ot blanshitid de ras alé oir ni koné ousa noi ni sort, i koné la koulèr nout bann z’ansète é parl de ras sé koz la boush rouvèr, kom morisien i di « pou pa la boush pi ! »
* Bann shèrchèr nou la vi an-o la la gingn amontr dann tan-la demoun té i gingn pa boir d’lé pars z’ot kor té i rofiz. Kan zot la shanj koulèr zot la gingn osi la kapasité boir d’lé. Sé in n’afèr k’i oi galman dann bann jène.
Georges Gauvin
avèk mon méyèr pansé pou d’moun rasis pou domann azot kansa zot va mète la kouyonis de koté.
La section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
C’est avec tristesse que nous apprenons le décès de Nadia Payet, veuve de notre camarade Bruny Payet. Témoignages adresse ses condoléances à (…)
Mézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
Face à l’urgence de la situation de la maltraitance animale à La Réunion, l’association CIANA a lancé un appel aux décideurs, afin de "travailler (…)
Mézami,médam, zé méssyé , la sossyété, lé pa toulézour wi gingn in bon akèye. Défoi oui, défoi non, sirtou dann in sossyété wi koné pa bien lo (…)
Cinq mois après le lancement du plan « Anti-bandes », composante majeure du plan d’action départemental de restauration de la sécurité au (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)
Une fois de plus, des femmes sont la cible d’une forme de violence lâche, insidieuse et profondément inquiétante : les attaques à la seringue dans (…)