Oté
Kék nouvèl moin l’aprann dann lo konférans André Oraison, zédi lo 22 séktanm
/ 24 séptanm 2016
L’inivèrsité loséan indien : l’avé ! La pi !
Dopi lontan moin té i antann parl l’inivèrsité l’oséan indien. Mi rapèl l’inivèrsité La Rényon té i doi trouv in plas pou fé son l’inivèrsité la : in l’androi bann moun l’oséan indien té i pé fé z’ot z’étid sipèryèr épi rankontr inn-a l’ot pou ranfors l’amityé rant bann pèp la COI. Momandoné té i parl pi so l’inivèrsité la : donk dé solisyon. Soi l’afèr i roul ron, soi lo bato la koulé. Bin, figir azot té lo bato ké l’avé koulé. In gran prozé abati an plin vol. Lé bien domaz i fé z’afèr konmsa é sak la pran so dézisyon lé bien fotif.
In sogrétarya pou la Coi dann l’il Moris.
Mi pans, konm moin, zot i koné nana in sogrétèr zénéral dann la COI. In tan Wilfrid Bertil lété i okip lo rol. Mi koné osi Jean-Claude de l’Estrac la okip post-la. Sète ané sé in mon La répiblik lé komor : li apèl Hamada Madi Boléro. Sa sé inn-dé nom bann sogrétèr zénéral é lo sogrétarya li mèm i prétan nana 40 pèrsone la-dan : in bann gran-fonksyonèr bann péi i konpoz la Coi. Lé a voir kisa lé d’dan mé mi arète la pou sa.
Inn dé sign k’i tronp pa :
Inn dé pèrsone la di konmsa La Frans lé pi kolonyal. So tan-la lé fini, mèm si tazantan in-dé konportman individyèl lé pa sak i dovré z’ète. La Frans lé pi kolonyal ! Ala in nouvèl k’èl lé bone. Pars pou moin La Frans lapankor dépoz son kostime kolonyal. Pou moin lo sistèm lé néo-kolonyal é sa lé bien marké apré in bon l’analiz dann nout broshir dsi lo soisant-dis z’ané la loi d’ 1946. Sé lo sistèm ké lé konmsa, pa solman lo vilin manyèr inn-dé roprézantan d’la frans.
Lo problèm la COI :
Moin mi koné lo problèm dann la COI, sé La Frans. Pou plizyèr rézon. Dabor son sant lé a dis mil kilomète la COI : donk la COI pou èl lé dan la marj é pou nou èl lé dann lo santr. Donk zot i oi bien k’in n’afèr konmsa i pé pa marsh konm k’i fo. In dézyèm rézon : La Frans i rès fidèl son pakt kolonytal kisoi avèk bannzil komor, kisoi avèk La Rényon é san in bon dékolonizasyon lé shoz i pé pa marsh konm i fofo : a la baz in pozisyon progrésist, l’arivé in pozisyon téknokratik. In mashin !
