Kolonyalis, pa kolonyalis ? si la pa lo mèm z’afèr, touléka i rosanm bien !

11 zwiyé 2014, sanm Justin

Zot i koné nana késtyon mi poz amoin souvan é moin lé a d’mandé si mi pé trouv in répons ou sinonsa si mi trouv pa.. Pou kosa ? Pars kan mi trouv in répons, mi antan in pé i di sa sé in n’afèr i égzis pi..sa té vré dann tan la lanp a luil, sansa dann tan Zézikri té i marsh kat pate. Zot i vé in l’ébzanp ? Ala inn zistoman i larg pa moin é pa arienk zordi. Zot i pans lo kolonyalism i égzis ankor isi La Rényon sansa i égzis pi ? Pars sa i fé lontan La Rényon lé pi koloni : la loi dsi lo départman lété fé l’ané 1946. Donk La Rényon lé pi koloni é par l’fète lo kolonyalism i égzis pi. Poitan !

Zot i koné Colbert ? Kansréti de nom ? Minis-la, dann tan Louis XIV té i di : tout sak la koloni la bézoin i doi sort la métropol Mèm in klou la koloni la poin lo droi fé.Lé vré koméla, i pé an avoir lo droi fé mé i fé tout pou dékouraj aou...Mi souvien kan dann sid la-ba désèrtin la désid fé luil kari, é bin bann zinportatèr la bès lo pri luil pou fé fèrm lo lizine- la fé lo dumping par l’fète.. Na poin tro lontan banna la déside fèrm lizine i fé bann produi pou la toilète épi l’izyènn. Pou kosa ? Pa pars kréol i bingn pi, i bros pi lo dan, i lav pi linj mé pars l’antropriz la trouv fé vnir tout dopi L a Frans, na moiyin fé plis bénéfis. Na in grèv lantropriz giordano ;, pars konm ki diré, i vé pi fé shof lo solèr isi mé fé vnir bann produi déor, pars i prétan sa va raport plis dé profi. Poitan sé l’éta nana z’aksion la-dan, si la pa l’éta, sé l’édf, é sé l’éta lé propriyétèr l’édf. alor, so kou isi i anparl pi in klou mé in kantité produi. Lé pa parèy ké dann tan Colbert mé i arsanm bien kant mèm.

Rapèl azot kan Sarkozy la di i fo bann péi l’outre-mèr i fé zot dévlopman andojène, in pé la bate la min, mé gouvèrnman la pa konpri sa dann mèm sans ké nou. Zot la trouvé, té in moiyin fé vnir bann produi fransé pou vann plis, isi La Rényon é dopi La Rényon dann d’ot péi ; donk té pa nout dévlopman téi kont, sak téi kont dé lo zintéré la métropol inn foi an plis.La lite kont la vi shèr, té ankor in fion pou fé vann bann produi La frans an plis. Alor, kolonyalis pa kolonialis, koloni sansa pa koloni ? Fransh vérité, si la pa mèm shoz touléka sa i rosanm bien.

Justin

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus