
Politique du handicap outre-mer : faux départ et course de fond
4 juillet, parVingt ans après la loi Handicap et au terme de six mois de mission, les rapporteurs Audrey Bélim, (Socialiste, Écologiste et Républicain – La (…)
6 avril 2019, sanm
L’avé inn foi pou inn bone foi mésyé lo foi la manz son foi èk in grinnsèl.
L’avé inn foi pou inn bone foi néna pli lontan ké lontan in bann moun parèss téi viv dann bordaz in gran rivyèr demoun téi apèl lo bon flèv. La tèr lété rish, bien imid épi bien fré par raport l’androi lo péi lété. Si tèlman bann zanimo téi manz bon zèrb dann bann bon patiraz vèr vèye pa koman. Bann madam téi i fé lo pti trépé l’avé pou fé.tanka bann bononm téi fé arienk ropozé, parésé épi boir la byèr an kantité.
Kriké ! Kraké ! Kriké Mésyé ! kraké madam !
In bo zour, in moun étranj l’arivé dann péi lo bon Flèv. Li téi fé pa in ka ansanm tout demoun, li téi rode pa zami pou li, mé li téi déranj pa pèrsone non pli. In zour, li la monte in zoli kaz, bien gran, bien konfor épi li la travaye matin o soir. Boudikont la fini par déranj demoun. Pa pars li l’avé pran la tèr san domann san pèrmisyon : la tèr téi an mank pa é l’avé asé pou toulmoun. Pa pars li téi fé la shass épi li téi pèsh poisson : zibyé avèk poisson téi mank pa non pli. L’avé si tèlman zibyé dann la savane épi poisson dann lo bon flèv l’avé an kantité... Sak té i fatig lo moun lété pars li téi travaye toultan é demoun téi yèm pa sa.
Si tèlman dann la lang lo péi lo bon flèv, demoun l’apèl ali Mulikamu, in mo i vé dir travayèr.
Demoun la komans gaspiye lo létranjé é afors krétik ali demoun la fini par prann ali an grip. Zot téi di :
« Sa in rol de moun sa : li koz pa ansanm lo moun, li koné arienk travaye. L’avé poin arien avèk in boug konmsa »
In zour zot la fé in gran rényon é zot la invite galman lo boug étranj zot téi apèl ali Mulikamu. Lo gran sorsyé lo péi la prann la parol épi li la déklar dovan lo gran l’asanblé :
« Dopi kék tan, in drol létranjé la vni instal ali dann nout bon péi. Li koz pa avèk pèrsone, li di pa bonzour d’moun, li koz pa avèk pèrsone. Li la fé in gran mézon épi li la pran in gran karo la tèr i apartien a nou. Li fé la shass dann nout savane épi li fé la pèsh dann nout bon flèv é pou ajouté li travaye matin o soir san arété alé poir lo travaye la pa in n’afèr pou lo zonm mé in l’okipasyon pou bann fanm. Bann fanm lé la pou sa.. Létranjé la, i instal in shanjman d’manyèr viv shé nou é li ofans lo bon flèv é si lo bon flèv lé pa kontan koman ni sava fé pou rmanjé nou ? Kosa ni f é avèk li ? »
Vingt ans après la loi Handicap et au terme de six mois de mission, les rapporteurs Audrey Bélim, (Socialiste, Écologiste et Républicain – La (…)
L’État poursuit les versements d’indemnisations des aides en faveurs des exploitations agricoles sinistrées par le cyclone Garance et la (…)
Pierre Moscovici, président de la Cour des comptes a assuré que “ceux qui peuvent plus doivent contribuer davantage”, car “nos finances publiques (…)
Les discussions sur l’avenir institutionnel de la Nouvelle-Calédonie, menées sous l’égide du président, sont entrées dans le vif du sujet, le 3 (…)
L’État proposerait une transition sur 15 à 20 ans avec, in fine, une consultation sur un ou plusieurs modèles, selon un participant au discours (…)
Les députés* de la délégation aux Outre-mer ont voté, le 1er juillet, la publication d’un rapport sur "la situation en Nouvelle-Calédonie". Le (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
En 2021, 595kg de déchets par personne sont collectés à La Réunion, soit davantage que dans l’Hexagone (548 kg/pers.). La Réunion se situe au 29e (…)
Des associations de défense de l’environnement et des citoyens sinistrés ont annoncé avoir déposé un recours pour obliger le gouvernement à (…)