Konm la limyèr i klèr amoin !

5 zanvié 2012, sanm Justin

Mi sava rakont azot in zistoir vré. L’istoir in moun in pé i konsidèr ali konm in gran gouvèrnèr, pars li la fé fèr in bann gran shantyé dann tan l’avé poin tro la rout, l’avé poin tro batiman non pli La Rényon. Li la fé konstrui la rout La Plaine, shomin pou alé Brilé, épi lo shomin i apèl zordi la lign Hubert Delisle, i fé près lo tour nout péi. Li la fé galman gran-gran batiman. Bien sir, dann tan-la, lété bann z’ésklav groupé dan l’atélyé té i fé bann konstriksyon-la. Si lété pa bann z’ésklav, lété bann z’ésklav kondané... Moin pèrsonèl, moin lété kontan antann rakont l’istoir-la, é moin té fyèr la nyabou mèt anlèr nout patrimoine, shomin, la rout, batiman. Moin té près paré pou manfèst mon kontantman kan moin la romark la figuir mon bann dalon té i asiz. In pé, momandoné, la di, zot i oi pa kèl l’ésploi lo boug la fé. Zot la di, n’inport de ki té kapab fé sa. Boudikont, inn-dé la di, zot i préfèr majine la soufrans bann z’ésklav épi bann kondané. Nou la diskit in pé, mé té i ansèrv de riyin : zot opinyon lété bien asiz, é zot té i vé pa shanjé.

Sa té i éspas Tampon, dann in klas la lang kréol. Lo bann dalon lété pa kouyon : té in bann amontrèr l’ékol, anploiyé dan l’administrasyon... boudikont, in bann moun l’avé, sanm pou moin, gingn trap konm k’i fo lo l’asansèr sosyal. Zot lété plito pli rouj ké moin, plis pou l’indépandans, pli révolisyonèr.

Donk, dépi zour-la, na késtyon i tourn dan mon tèt, moin k’i admir bann z’ansèt sak la fé La Rényon. Moin k’i kondane la trèt bann zésklav, l’ésklavaz, l’angazis, lo kolonyalis, l’ésploitasyon l’om par l’om, i fodré mi krash dési sak bann z’ansète la fé... mi mèt dofé dann bann gran kaz kréol, mi bour kartoush dinamite dan tout bann batiman kolonyal, mi éfas tout nom nana dsi plak dann bor shomin. Pli pir k’sa, i fodré mi kas pa la tèt kan bann kapitalis déor i mèt la min dsi nout patrimoine indistriyèl. I fodré mi kriy bravo kan i kapar “Edena” ; mi bat la min kan i fèrm “Gran Matin”, é mi frot mon min, inn-dan l’ot, an atandan k’i koup la tèt Air Austral.

Dalone, dalon, m’a dir azot, konm la limyèr i klèr amoin, sa la pa lo parti moin la shoizi pran pou mon péi. La pa ditou sak mi vé pou li ! Sé kant mèm Paul Vergès l’amène bagar pou Kartyé Fransé.

Justin


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus