Konparézon i vo pa rézon, mé kan mèm !

18 décembre 2012, par J.B.

Ni koné lo ka bann z’il Chagos. Ni koné koman gouvèrnman z’Anglé la désid sépar sa avèk Moris avan nout voizine i gingn son l’indépandans. Aprésa, la mèt nout bann kouzin chagosien déor épi la égzil azot dan l’il Moris, dann Sésèl épi d’ot z’androi. Nout bann kouzin la pran shomin l’égzil de fors, sansa par la malis, san droi d’rotourn shé zot. Aprésa la fé in gran baz militèr bann z’Amérikin dan l’il Diégo-Garcia. Pou nou, sa sé in krime kont l’imanité, pa zordi, pa domin, tribinal nora pou zizé. In krime la komans par sépar bann z’il Chagos avèk Moris.

La pa arienk la-ba la fé sa. Bann péi kolonial la fé sa partou ousa zot nana in l’intéré. La Frans parmi. Pars pa pli loin ké Madagascar. Na inn-dé z’il dann kanal Mozanbik i apèl Europa, Juan de Nova sansa d’ot nom ankor, é la sépar sa èk Madagascar kan lo péi la gingn son l’indépandans. Pou kosa la fé sa ? Par bonté pou la natir pétèt. Mé pli sirman pars nana in zone maritime rézèrvé otour, é sa i done la Frans in gran l’éspas matitime an plis. Arzout èk sa lo bann nodul métalik dann fon la mèr. Armèt la dsi, i paré i sort trouv bann nap lo gaz dsou la tèr. Sé dir l’intéré té i mank pa, é la shèr é dous Frans la pa mank bien rogard a dé foi plito ké rann sa Madagascar.

Ala ké mi sort aprann in n’afèr ! Moin la vi dann télé : i paré, par amour pou la natir san dout, in bann savan l’apré fé boutir avèk bann plant dan l’il Europa pou protèz la biodivèrsité. An plis ké sa, banna i kash pa d’dir, lo bi sé fé klas bann z’il dann patrimoine l’imanité. Ala k’i rapèl anou bann z’il Chagos, pars la-ba osi la fé in gran zone protézé, arienk pou anpèsh bann Shagosien rant dan zot péi. Lé pa parèy, mé i arsanm in pé : zone biodivèrsité dann kanal Mozanbik épi park protézé dann Chagos ? Konparézon la pa rézon, mé kan mèm, i arsanm in pé parèy.

Justin


Signaler un contenu

Un message, un commentaire ?


Témoignages - 80e année


+ Lus