Kosa i fo fèr astèr ? Konm Lénine té i domann nana déza nana in takonn d’zané.

26 séptanm 2017, sanm Justin

Zot i koné kosa i lé mon pli gran rogré ? Sé k’in zour, m’a lèss pou bann zénérassyon i vien apré moin in péi la pa konm sète mi voudré. Pars sète mi voudré la grandi dann mon tète dann tan mon zénès é firamézir moin té i pans nou v’alé dann bon sans épi bonsans an bon sans, va amenn anou an avoir in péi konm moin té i vé.

Poïtan l’istoir i marsh pa konmsa ! Dé foi li avans épi li rokil. Dé foi li pran lo tan pou li shanj in pti pé épi, i rotourn an aryèr san donn plis z’ésplikasyon ké sa... Mé i fo dir La Rényon la shanj in bonpé é sak li lé zordi na poin arien a voir avèk sak li lété dann tan lontan.

Si ni rogard sinploman konm bann vil lé randu. Si ni rogard koman i pé boujé isi koméla ; agard ankor tout sak i fé pou la santé é tout sak i fé pou lo moun éte instruiyé. Tou sa té dann la loi Raymond Vergès, Léon de Lépervanche épi d’ot moun ankor.. I paré in zour na désèrtin moun, sé pa ousa dan lé boi, la fé lo prosé bann moun la fé la loi 19 mars 1946, épi a s’ki paré la kondane bann moun-la a mor. In fo kondanasyon mé in kondanasyon sinbolik.

Mi koné pa si l’avé in défans dann prosé la, mé si l’avé inn, moin lé sir bann moun la fé la loi l’égalité zot nora di ète rakité… La pa lo mèm ka pou bann gouvèrnman gosh konm droite, kan zot la fé rant par la fénète lo kolonyalis épi lo néo l’avé sort par la port.

Mé pou arvir dsi sak i fé ké mi rogrète lo tan koméla, sé ké nout péi la Rényon lété si tèlman lanspèkté par anndan ké li la pa trap son modèrnizasyon an dévlopman konm k’i fo pou son prodiksyon intèryèr.. Kosa k’i fé ké nou la pa gingn fé tout sak lé fézab isi ? Kosa k’i fé ké nout prodiksyon intèryèr la pa, ziska zordi, si tèlman dévlopé. Nout dévlopman nout prodiksyon intèryèr nou la loupé é sé sa k’i ronj amoin par l’intértyèr, konm sirman i ronj in bonpé demoun mon zénérasyon.

Pa pars moin la siport lo konsékans, mé pars in kantité d’moun la siport konsékans-la é zot i domann azot zordi konm yèr par dizène milyé , par santène milyé : « Kosa i fo fèr astèr ? » . Konm lénine té i domann : ké fèr.

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus