
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
11 octob 2012
L’ané 1956, lo dé zanvyé, bann zéléktèr rényoné la mète troi dépité anlèr. Dan lé troi, l’avé dé dépité kominis : Paul Vergès épi Raymond Mondon. Akoz l fé in éskor konmsa ? Paul Vergès i ésplik sa souvan... Dabor avan l’ané 1956 la fé in gran batay i apèl batay Kartyé Fransé. Sa la pèrmète ral bann plantèr (l’avé 27.000 dann tan-la) dann kan Parti kominis. L’avé galman plis vin-mil zournalyé agrikol. Arzout èk sa tout bann docker épi bann z’ouvriyé té i travay dsi lo trin. Mi pans osi dann tan-la l’avé ankor in bonpé fonksyonèr téi vote kominis. Ala in lésplikasyon par in moun i koné pèryod-la par kèr.
Astèr si i fé in ka ansanm lékonomi, bann zésportasyon é bann z’inportasyon té i ékilib inn é l’ot. Arzout èk sa la loi Départman fransé té i aplik ti-dousman, san présé é bann kominis lété pli désidé ké lé z’ot dann l’aplikasyon l’égalité sosyal... La klas ouvriyèr l’avé la majorité bann zéléktèr. Konm Parti kominis lété lo parti la klas ouvriyèr, mé pa solman konm nou la vi an-o la, ala i bon lésplikasyon la réisite bann kominis dann zéléksyon 1956.
Zordi si ni vé étidyé la sosyété Rényonèz, ni apèrsoi èl la bokou shanjé. Lo nonm l’izine kane la diminyé in fason inkroiyab vi k’i rès solman dé l’izine. Lo por la modèrnizé é nana pi in gran kantité z’ouvriyé Por-zé-Dok. Lo trin la fine siprimé. Lo nonm plantèr la diviz par sink. I rés trépé zournalyé agrikol. Bann fonksyonèr, kisoi sète l’État, kisoi sète lo bann l’Opital, kisoi bann Téritoryo zordi zot i gingn in sri-réminérasyon donk zot i konstityé in klas privilézyé. In gran kantité d’moun i viv avèk l’arzan zalokasyon. Arzout èk sa in gran kntité shomèr. Donk, koman nout Parti li pé trouv in répons pou sak bann Rényoné i domann. Lé malizé aport in bon répons pou in késtyon konmsa !... Biensir Parti kominis na in bon program, na lo méyèr program lé posib an avoir. Sa i vé dir li pé aport lo méyèr répons k’i fo pou donn la majorité d’moun satisfaksion. Li pé défann bann prodiktèr, mé bann prodiktèr-la i sava pa loin ! Li pé vanjé pou k’i dévlop bann fors prodiktiv mé demoun i baz pa zot l’opignon dsi lo fitir. Sé lo prézan k’i intérès azot ! Nana solman in révolisyon dann mantalité i pé pèrmète Parti kominis zoué in bon rol dann la politik Rényoné — in révolisyon ki amène lo moun a pansé nout sali lé dann in dévlopman a vnir dann fitir. Mé koman trouv la klé in n’afèr konmsa ? Alors, kosa i fo fèr ? Na bien in moun té i apèl Lénine la ékri in liv, lo tit lété :"Que faire ?". Si ni poz anou lo késtyon, sé pa pou kopyé lo répons mé pou trouv in bon répons pou La Rényon ansort aèl !
Ala do koi fé travay la tète nout Komité la rokonstriksion.
Justin
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)