Kosa i fo fèr ? Que faire ? In késtyon pou La Rényon ansort aèl !

11 octob 2012

L’ané 1956, lo dé zanvyé, bann zéléktèr rényoné la mète troi dépité anlèr. Dan lé troi, l’avé dé dépité kominis : Paul Vergès épi Raymond Mondon. Akoz l fé in éskor konmsa ? Paul Vergès i ésplik sa souvan... Dabor avan l’ané 1956 la fé in gran batay i apèl batay Kartyé Fransé. Sa la pèrmète ral bann plantèr (l’avé 27.000 dann tan-la) dann kan Parti kominis. L’avé galman plis vin-mil zournalyé agrikol. Arzout èk sa tout bann docker épi bann z’ouvriyé té i travay dsi lo trin. Mi pans osi dann tan-la l’avé ankor in bonpé fonksyonèr téi vote kominis. Ala in lésplikasyon par in moun i koné pèryod-la par kèr.
Astèr si i fé in ka ansanm lékonomi, bann zésportasyon é bann z’inportasyon té i ékilib inn é l’ot. Arzout èk sa la loi Départman fransé té i aplik ti-dousman, san présé é bann kominis lété pli désidé ké lé z’ot dann l’aplikasyon l’égalité sosyal... La klas ouvriyèr l’avé la majorité bann zéléktèr. Konm Parti kominis lété lo parti la klas ouvriyèr, mé pa solman konm nou la vi an-o la, ala i bon lésplikasyon la réisite bann kominis dann zéléksyon 1956.

Zordi si ni vé étidyé la sosyété Rényonèz, ni apèrsoi èl la bokou shanjé. Lo nonm l’izine kane la diminyé in fason inkroiyab vi k’i rès solman dé l’izine. Lo por la modèrnizé é nana pi in gran kantité z’ouvriyé Por-zé-Dok. Lo trin la fine siprimé. Lo nonm plantèr la diviz par sink. I rés trépé zournalyé agrikol. Bann fonksyonèr, kisoi sète l’État, kisoi sète lo bann l’Opital, kisoi bann Téritoryo zordi zot i gingn in sri-réminérasyon donk zot i konstityé in klas privilézyé. In gran kantité d’moun i viv avèk l’arzan zalokasyon. Arzout èk sa in gran kntité shomèr. Donk, koman nout Parti li pé trouv in répons pou sak bann Rényoné i domann. Lé malizé aport in bon répons pou in késtyon konmsa !... Biensir Parti kominis na in bon program, na lo méyèr program lé posib an avoir. Sa i vé dir li pé aport lo méyèr répons k’i fo pou donn la majorité d’moun satisfaksion. Li pé défann bann prodiktèr, mé bann prodiktèr-la i sava pa loin ! Li pé vanjé pou k’i dévlop bann fors prodiktiv mé demoun i baz pa zot l’opignon dsi lo fitir. Sé lo prézan k’i intérès azot ! Nana solman in révolisyon dann mantalité i pé pèrmète Parti kominis zoué in bon rol dann la politik Rényoné — in révolisyon ki amène lo moun a pansé nout sali lé dann in dévlopman a vnir dann fitir. Mé koman trouv la klé in n’afèr konmsa ? Alors, kosa i fo fèr ? Na bien in moun té i apèl Lénine la ékri in liv, lo tit lété :"Que faire ?". Si ni poz anou lo késtyon, sé pa pou kopyé lo répons mé pou trouv in bon répons pou La Rényon ansort aèl !

Ala do koi fé travay la tète nout Komité la rokonstriksion. 

 Justin 


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus