Kréol lé kapab foutor !

29 novembre 2011, par Justin

Mi sort lir dann zournal yèr, an parmi tout bann réjyon l’Érop malad, lo pli malad, sé nout réjyon, sé nout péi, sé La Rényon. Plis vint-nèf pou san la popilasyon aktiv lé dann shomaj. Pou insi dir, késtyonn travay, késtyonn l’anploi, nou lé promyé par la ké... L’èr-la, mi domann amoin pou kosa ? Moin lé sir, in bann gran grèk l’ékonomi i sava di : sé pars demoun i fé tro z’anfan, sé pars in bonpé i profèr pa travay épi baz dési l’asistans. Arzout èk sa l’éloignman nou maladé ! Konm i di dann maloya. Moin pèrsonèl, sa in n’afèr mi kroi pa ; Mi gob pa sa konm zèf kri !
Pars, konm di lo kont, nou na z’atou dan nout zé : nout popilasyon lé zènn, na in bonpé d’moun èk in bon formasyon, kouraj pou travay i mank pa pou in bonpé, l’oséan Indien, poison i mank pa, l’otonomi dan l’énèrzi, nou lé kapab trapé. Nou lé loin ? Loinn koué ? Loinn l’Érop malad, mé l’Inn, l’Afrik di Sid, la Chine, Vietnam épi d’ot péi émèrzan lé près dsi nout pa d’port. Nou na voizin épi ni pé fé ko-dévlopman èk zot.
Bin alor, kosa k’i klosh pa ? Sanm pou moin, lo sistèm kolonyal la Frans la mèt isi, sé sa k’i klosh pa. Akoz ni ansèrv arienk déboushé pou bann kapitalis la Frans épi l’Erop ? Akoz ni blanshi l’arzan piblik pou transform ali an l’arzan privé pou gonf lo pla bann gro vaza ? Pou koué, kan na in n’afèr i marsh bien isi, gouvèrnman èk son bann konplisité i fé tout pou toufé ? Kréol na la mémoir, i rapèl kosa la spas pou la farine, pou do l’uil... Ni oi sak in pé i vé fé èk Air Austral, la vi kosa l’ariv tram-trin, kosa lé riskab ariv Soboriz. Donk, sé lo sistèm k’i marsh pa, touléka i marsh pa pou nou. Moin la di épi mi rodi, nou na z’atou dan nout min, é for z’atou ankor.
La prèv ? Kan la fé z’éta zénéro l’Outre-mèr, nou la bien konpri nou na la kapasité pou dévlop nout péi épi dan kèl diréksyon i fo alé. Alor, nout sityasionn shomaj la pa in fatalité. Si lé shoz i marsh tèt an ba, i fo armèt ali débout dsi son pyé. Si li lé a l’anvèr, i fo dévir ali bon koté, aprésa nou va oir lé shoz aranjé. Kréol lé kapab foutor d’in sor !

Justin


Signaler un contenu

Un message, un commentaire ?


Témoignages - 80e année


+ Lus