
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
31 out 2012, sanm
Mardi soir, la-ba Sin-Pyèr, dan la sal "Luçay Langenier", moin la parti ékout in kozman dsi lo gran baz militèr amérikin Diégo Garcia. Diégo Garcia ? Sa i di azot kékshoz, mi pans. Dopi l’tan ni anparl la dsi. I fo i di azot kékshoz. Sa i fé parti l’arshipèl les Chagos ! So kou isi, sa i di azot in n’afèr, mi pans. Pars bann Chagosien, moin lé sir, zot i koné problèm-la.
Sa lé pa loin La Rényon, é pou son malèr, li lé dann milyé l’oséan Indien, dann in l’androi i pé pèrmèt sirvèy tout sak i fé dan l’oséan Indien. Pir ksa, bann z’Amérikin épi bann z’Anglé la désid fé in gran baz militèr dan l’androi-la : lo pli gran baz amérikin dan l’oséan Indien. La mèm bann l’aviyon amérikin la sort pou alé bonbard l’Irak. La mèm galman zot la port la guèr dan l’Afganistan. Dopi l’androi-la, zot i avèy l’Iran konm i vèy délé dsi l’fé. Somanké, la mèm bann l’aviyon lé riskab sorti pou, pétèt, alé bonbard la Syrie... lé pa sir, mé lé posib. Suiv in pé l’aktyalité é zot va oir. Arzout èk sa, baz-la i pèrmèt bann z’Amérikin alé okip z’afèr i rogard pa zot, mèt zot kuiyèr sal dann marmit i kui pa pou zot anpèsh fé in l’oséan Indien zone do pé.
Mé par l’fèt, kèl moun nana la-ba ? Zordi nana arienk bann solda amérikin épi anglé. Nana galman in bonpé d’moun i sort Pilipine, Singapour, mèm demoun i sort l’il Mauris. Banna i ansèrv pèrsonèl sivil pou alé travay dsi la baz. Dakor, bin Chagosien la poin don ? Biensir nana, mé zot lé dann bidonvil Port-Louis, Sésèl, lé mèm dann mové kartyé la vil Londre. Pou kosa zot lé la-ba ? Pars bann z’Anglé, mèm konplis bann z’Amérikin, la désid mèt azot déor pars té i vé pi bann Chagosien shé zot, dann zot péi. Té i vé pi banna, pars zot noré té riskab, in zour, domann zot dékolonyalizasion, é sa banna té i vé pa ditou.
In malèr kan ou lé loin out péi ; Mèm si i di dan bann tèks de loi, toulmoun na lo droi alé voiyajé épi artourn l’androi li lé né. Toulmoun, mé banna non ! zot lé viktime in krime kont l’imanité. Lété lo pri bann z’Anglé é bann z’Amérikin té i doi péyé pou domine lo mond, dann nout réjyon.
Justin
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)