La divizyon i afébli, l’antante i ranfors : in prinssipe dan la lite ?

7 séptanm 2021, sanm Justin

Dalon, dalone, mézami,

Mi koné pa si mwin la fine rakonte azot zistoir-la, mé i fé pa rien, pars répété la pa in mové métode pédagozik, an kontrèr. In pé i di mèm la répétission sé in klé pou bien amontré. Donk, ala mon zistoir : Sa in létidyan alzèrien la rakonte amwin sa dann bande zané soissante, kan la guèr lété fine arété dann son péi é ké li l’avé arkomanss son zétide apré la guère fé konm patriyote dann l’armé libérassion nassyonal(ALN)-li lété lyètnan dann l’armé-la.

Donk dann tan-la li lété dann in kan militère dsi la frontyère avèk la tinizi-in péi voizin avèk l’aljéri é l’avé gingn son lindépandans san tro fé la guèr libérassion. Donk li lété liètnan d’garde kan in bataye la pète rant dë konbatan : in zand’ralé poussé ké lavé mal tourné. Lo dé boug té fine ariv o kou, koud’poin, koud’pyé kan li la pass par la épi banna l’arété. Li la domande kossa l’arivé ; inn konm l’ote la rakonte son zistoir, in ladi-la fé, la di la pa fé pa possib konm i ariv si tan tèlman d’foi dann in sossyétémém an tan d’guèr.

Apré avoir ékoute azot, li la pran lo pli an kolère, li l’amenn in pé dann in ron ké l’avé formé épi la di son l’ède de kan : « Amare in bra boug-la déyèr son do, nout dé li i sava fou in kou ! »

Lo boug la di :
« Mon lyètnan sa la pa zist in n’afèr konmsa ! Si wi amare mon bra déyèr mon do, koman wi vé mi gingn fou in kou égal a égal avèk ou ? An pliiss ou lé gradé. »

Lo lyètnan la réponde ali :
« Nou néna in l’ènmi sé l’armé fransèze arzoute èk sa toute bande trète la par raporte l’algéri. Si wi bataye avèk in soldat l’aln é si in bonpé i fé konmsa sé konmsi, é sa i fé ziska la tète, nout l’armé lé konmsi in bra lé anmaré dann do épi li sava o fron konmsa konte l’ènmi ? Avèk kèl shanss viktoir, mi pé domande aou. Wi vé, wi vé pa, mé wi afébli noute konba. »

Lo boug la kalkil in kou épi li la di : « Mon lyètnan, mi konpran aou bien, mé si in solda l’Aln la fé amwin in krass, kossa mi fé ? ». Lyètnan la réponde : « Avèk li wi diskite é an tan ké solda lo mèm kan wi sèye trouv lo méyèr solission. ». Avèk lènmi, sé inn’ote afère.

Mi di azot sa konmsa mé mi panss sa i mérite in réflékssion pou toute sak i amenn la lite dann mèm sanss : afébli pa li, ranforss ali, dann lintéré noute pèp bien antandi.

Nb Pou kissa mi ékri sa ? Pou sak i pé tire parti, pou mwin é pou lé zote, pou toute sak i panss zot péi touzoour é toultan kan lé shoze i tourn ron ékan zot i tourn pa ron avèk in n’afère inportan pou nou, noutepéi ?

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus