La Frans protèktèr l’éko ? A ! Non ! I donn pa lo shien pou vèye la grèss !

24 désanm 2019, sanm Justin

Mé zami zot i koné in n’afèr : avan divorsé-pars sa i ariv osi !-i fo in soldmann kont. An touléka sé sak la vi l’aprann amoin é sé sak listoir l’ amontr amoin. Konm in pé i di sa la pa bézoin di pou konète, mé konm i di osi lé pli préférab di ali, avèk lo poin dsi lo z’i.

Pou kosa mi di sa : Pou lo gou d’kozé ? Pétète in pé, mé pa solman. Mi di sa sirtou pars laba dann l’afrik l’apré diskite pou mète in kroi dsi lo fran CFA é pou ranplas ali par in n’ot moné i apèl l’éko. Drol nom mé zami, drol nom pars sé konm k’i diré in mo téknik. Moin pèrsonèl, si moin l’avé pou donn in nom moné-la moin noré pri lo nom désèrtin éro nout bann kouzin l’afrik : pétète moin nora apèl ali Sangara, lo nom in révolisyonèr afrikin asasiné mé konm mi di azot L’afrik i mank pa bann gran z’om la sèye vanj pou la dékolonizasyon, alor dizon néna arienk l’anbara lo shoi.

Alon lèss lo nom de koté é alon anparl kisa i doi mète moné-la anplas apré an avoir tir lo CfA ? Dabor mi pans i fo La frans i rann dé kont pars lo fran Cfa sa la fé bonpé lo tor bann zafrikin : i fodré i di kosa La frans la gingn avèk lo pakt kolonyal é kosa bann zafrikin la pèrd é koman i dédomaz azot astèr. I fodré oir ankor kèl mové komannman La fransafrik la rann obligatoir pou kontinyéla politik l’anprofitasyon dsi bann péi afrikin.
I fodré kant mèm i di pou kosa bann zansyène koloni anglèz la dévlop plis ké bann zansyene koloni fransèz apré l’indépandans. I fodré i di pou kosa lo Ghana lé randi ousa li lé randi, lo Nigèria lé randi ousa li lé randi épi pou kosa bann zansien koloni fransé la patiné dsi tout kalité poinnvizé.

Pou kosa mi di sa ? Pars lo prézidan Makron la parti rann vizite in sèrtin mésyé Ouatara la kréatir La frans la mète o pouvoir é pou kosa li la parti fé in diskour pou anons lo fran Cfa sar révizé an profondèr, pou dir ankor La Frans va rann bann péi afrikin zot du épi va garanti la parité rant l’éko épi l’éro : bon n’afèr sansa pyèz ?
In romark pou fini : Fransh vérité la frans konm parin l’éko ? Sé mète lo shien pou vèye la grèss sa é sa la pa bon ditou.

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus