La guèr nou la konu mi panss

30 zwiyé 2021, sanm Justin

Mézami yèr mwin la fé in modékri dann zoinal Témoignages. Si zot la lire mi panss zot la sirman trouv bizar ki di in kékshoz konm : « Toultan ké lyèv i konétra pa ékrir sé lo shassèr va ékri son listoir é solon son fasson ». Mé si mi vé alé ankor pli loin dann sak mwin la ékri, mi pozré amwin in késtyon pou kossa bande dominèr épi zot konpliss-pars konpliss néna – la borde in kantité lang déssi la tère é final de konte la rofize rokonète la valèr bande lang-la é tanpir k’i pé la ranplass azot par déssèrtènn lang i dovien par la mèm bande lang dominèr.

Mi souvien bande konvèrsassion toute inn bande jenn l’avé dann tan avèk Boris Gamaleya é mi rapèl bien noute sirpriz kan li téi anparl anou bande langue i fini par mor épi disparète in pé partou dsi la tère. Li téi di anou-ignoran koté li – néna bande langue solman in pti trépé d’moun i konpran ankor, bande lang apré disparète é néna pwin arienk inn dsi la tère.. Biensir, nou téi ramène sa dsi lo ka noute lang kréol La Rényon é dann noute kèr nou téi di provik noute lang i disparète pa.

Pars figuire azot dann lé zané soissante lété in késtyon nou téi poze anou. Nou téi domande si la langue franssé dominèr é glotofaz té i sava pa fé disparète noute lang kréol rényoné a zamé.in pé téi di avèk lékol obligatoirr pou toute demoun, avèk la radio, la télévizyon, la fors ladministrassion, noute lang kréol té kondané a mor lo tan ké dé ou sansa troi zénérassion i pass. Sak téi fé mal anou pliss lété ké déssèrtin z’om nou l’avé ladmirassion pou zot é zot téi lèss pa nou kroire dann lo jéni noute lang-dann noute shimèr konm déssèrtin téi di a nou.

L’èrla nou téi mazine toute kalité solission pou anpèsh noute kréol disparète défoi dann dézèspoir toute lo lantropriz pou sov noute lang i foire. In pé téi doute pa téi oi lo kréol dann lékol, lo kréol konm lang ofisyèl, lo kréol konm gran lang la kiltir. In pé, pli vayan ké nou téi ékri liv, diksyonèr, téi ramass bande parol séga èk maloya, konte épi lézande pou mète anlèr noute bande shantèr, fondkézèr, rakontèr d’zistoir, passeur la mémoire… Dann noute kèr nou téi modi lo bande figaro konm nou téi modi lo dominère noute kiltir épi noute lang kréol. Nou té mèm paré pou lèv la guèr.
La guère mi panss nou la konu

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus