La kiltir, pa pou diviz lo pèp, mé pou konstrui ali

22 octob 2018, sanm Justin

In gran militan kiltirèl i sort désote la vi. L’avé in bonpé d’moun pou akonpagn ali é si ni konsidèr in pé la vi konm in téat li la pa rate son sorti. Bonpé d’moun la anparl de li é sa sé in n’afèr mi pans lé normal, lé mérité. Dabor pou li mèm, pou in vi li la donn sa la kiltir rényonèz épi pou invite sak i vien apré amenn zot osi lo konba kiltirèl konm in l’avangard lo konba.

Pou kosa mi di sa ? Néna in l’avan-gard dann la kiltir ? Mi pans oui pars néna i amenn lo konba avan lé zot épi souvan défoi kaziman tou sèl sansa avèk inn-dé dalon. Pétète zot va dir amoin « non ». Pétète zot va dir amoin, dann la kiltir la poin ladvèrsèr. Si zot i di sa zot la fine obliy sak l’arivé kan la sèye fé la MCUR. Pétète zot la fine obliy tout konba désèrtin la améné pou mète anlèr nout kréol rényoné.

Dann tout péi, an toutan l’avé inn sansa plizyèr konba kiltirèl. Si moin téi gingn drèss la list, mi pans list-la sré long… Pou kosa ? Pars dizon i fo ni rofléshi kosa i lé la kiltir épi pou kosa ozis bann zaktèr kiltirèl i sobate. Alon pa rode déor mé isi mèm néna in bataye pou la lang kréol rényoné la komans dopi sinkantan é zordi ankor la pankor anshové. Néna in n’ot bataye ni koné désèrtin la améné : sinploman pou nou gingn lo droi ète lo pèp rényoné, avèk son listoir, avèk son kiltir . Si zot néna in pé la mémoir zot i doi rapèl tousala lété défandi pou nou.

La lang ? In pé i di non-zot i profèr lo patoi. Listoir ? Non listoir d’Frans pars na poin listoir la Rényon. La kiltir rényonèz ? A non, folklore si i vé mé pa plis. Litératir kréol rényonèz ? A non. Téat rényoné ? Sénète si zot i vé. Mé par l’fète pou kosain konba kiltirèl ?

San kiltir na poinn pèp : si ou i vé kass in pèp i fo komans par kass son kiltir, é si ou la kass son kiltir, lé ankor myé ranplas par la vote. L’asimilasyon konm i di, avèk l’alyénasyon son pti frèr d’lé. In konbatan i par, in n’ot i doi pran son plas pa pou diviz lo pèp mé pou konstrui ali. Mi lèss azot rofléshi la dsi, mi pans zot va oir la pa in késtyon fasil pou aport in répons.

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus