La loi dsi la vi shèr ? In pansman dsi in janm de boi ? Mi koné pa bien, mé pé s’fèr sé in n’afèr konmsa !

10 séptanm 2012

La vi La Rényon lé pli shèr k’dan la Frans : sa lé sir é sèrtin. La prèv ? Sinkant-sink pour san pli shèr si i baz dsi lo projé d’loi pou lite kont la vi shèr. I sava vote in loi : dakor, sa té in promès prézidan la Répiblik la fé. La-dan nora, konm i di, in volé dsi bann produi pétrolyé, inn dsi l’internèt épi lo téléfone, inn ankor dsi bann produi i konsome bonpé. Mi koné pa tro koman i sava goupiy z’afèr-la, mé moin na konm l’inprésyon, lé pa sir bann pri i sava bésé vréman é pou lontan.

A komansé par lo pli mové zélèv la klas, bann produi pétrolyé. Astèr l’apré rode santime par dsi santime, pa pou bès lo pri, mé i arsanm pou anpèsh lo pri tro monté. Nou Rényoné, nou té i aspèr in blokaj bann pri, vi k’sé sak l’avé di, mé i arsanm sar pa sa. Anon atann kant mèm, nou va oir ! In n’ot afèr : in pé i vé ashté bann marshandiz dan nout réjyon : sa lé bon, konm pa ! Lé bon pars lé posib trouv marshandiz méyèr marshé plito k’ashète dan la Frans épi dan l’Erop. Mé si sé bann gro sosyété i fé lo pri, épi konm zot i koné, La Rényon nana d’moun na lo pourkoi (vin pour san d’moun nana sinkant pour san la rishès. Donk, zot na lo pourkoi, é i pé pèz dsi zot tète, mèm si sak lé pli pov va kontinyé gingn lo shok).

Astèr, si sé bann gro sosyété k’i fé la loi, kosa v’ariv nout bann prodiksyon ? Moin la pèr malèr i ariv azot. Pou kosa ? Pars zordi, l’Erop la trouv moiyin sign, nout plas, sak i apèl bann APE, é zordi, bann fabrikan La Rényon l’apré ésplinn pars zot i oi lé riskab mète azot an fayit. La konkirans lé tro for pou nou ! Bin koman ni fé pou protèz in pé nout prodiksyon ? Lé pa posib pars i domann pa nou l’èr, é nou la poin in pouvoir rényoné pou vanj pou nout z’intéré... Tout fason, ki di kou d’la vi i di osi rovni, é nout rovni i dégrinn pou la majorité d’moun. Donk, la loi dsi la vi shèr, in pansman dsi in janm de boi ? Mi koné pa bien, mé lé posib sa in n’afèr konmsa mèm.

 Justin 


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus