
C’était un 30 juin
30 juin, par1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
21 séptanm 2017, sanm
Mon bann dalon, m’a dir azot in kékshoz : mi antan désèrtin moun apré anparl la shèrté d’la vi. Solon sak i paré, i diré ala lo prinsipal roprosh zot i fé par raport la vi. La vi lé tro shèr, é l’arzan i fé défo. Somenn pasé inn-dé dépité la parti louk in kou bann pri é zot la di in n’afèr la pa pou étone amoin ; zot la di, la vi lé ziska karant pour san pli shèr ké la-ba dan l’érop, sansa dann La Frans.
Donk, si mi konpran bien, si lo bann pri lété karant pour san pli ba, nout problèm noré té an parti réglé… Pétète m’a étone azot !? Pé s’fèr zot va pans Justin la tète la bloké ? Mé m’a dir azot, pou moin la shèrté d’la vi la pa nout prinsipal problèm. Ousa i lé nout prinsipal problèm alor ? Pou moin li port dsi nout mal dévlopman.
Mal dévlopman ? Ala nout prinsipal problèm ! Pou kosa ? Si nout péi La Rényon lété in pé myé dévlopé. Si la majorité d’moun té i pé gingn z’ot soso par z’ot travaye, dann l’ékonomi nout péi, lé shoz nora prézant in pé myé pou nou... Zot i koné shak ané nana trèz-katorz mil pèrsone i ariv dsi sak i apèl lo marshé d’travaye é la poin travaye pou toulmoun :
kisoi dann la plantasyon ou bien l’élvaz, kisoi dann l’indistri sansa lo l’artizana, kisoi ankor dann komèrs osinona dann bann sèrvis, kisoi dann l’ékonomi blé, kisoi ankor dann la bank, la finans lo touris, kisoi ankor dann sak i apèl la rodistribisyon...
L’èrla, nou l’apré poz nout problèm konmsa : si nana dé shoz pou fèr, donk si nana travaye pou d’moun fèr, i sifi donn demoun travaye, mé dann nout sosyété la pa konmsa ziska zordi lé shoz i marsh. Si demoun nana dé bozoin, i sifi donn azot lo voul pou z’ot bézoin… Zot i pans pa nana kékshoz i klosh pa la-dan ? Zot i pans pa nou lé dann in problèm mal dévlopman ? Zot i pans pa boudikont sé pars dabor lo kolonyalism, épizapré lo néo kolonyalism la mète, dopi dé tan é dé tan, lanspèk dann nout dévlopman ékonomik ké nou lé randi, l’androi nou lé randi… Mi vé pa di par-la la shèrté d’la vi sé in détaye, mé mi vé dir lo kèr d’ lo problèm rényoné, li lé pa la.
Ousa li lé alor ? Sinploman par lo fète nout péi lé pa sifizaman dévlopé é si li lé konmsa sé par lo kolonyalism épi lo néo. Konmsa mi oi lé shoz é pa otroman.
NB - Mète lo shèrté d’la vi dann kèr nout problèm sé marsh dsi la tète é pa dsi lo pyé konm demoun normal, dizon sé rézone konm in tanbour é pa otroman.
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
10 000 citoyennes et citoyens – paysans, scientifiques, médecins et victimes – se sont mobilisés dans plus de 60 villes en France pour alerter sur (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Médam zé Méssyé, la sossyété zot i ansouvien lo tan l’avé lo pou. Sa té in problèm pou zabitan noute péi pars pou-la sa i grate la tète, é i rann (…)
Les députés ont inscrit dans la loi un premier objectif d’atteindre « 87,5% » du Smic dès le 1er janvier 2026, tout en assurant de « prioriser le (…)
« Nous préparons actuellement une grande conférence sociale rassemblant responsables politiques, économistes et partenaires sociaux, pour tracer (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)