La vi va dir anou koman lé shoz va s’passé pou sort dann fénoir épi alé dan la limyèr

22 mé 2020, sanm Justin

Mèrkrodi soir dann zoinal parlé in gran nouvèl : promyèr pèrsone lé mor avèk lo covid isi La Rényon. Bien antandi lété pa in moun l’atrap la maladi shé nou, mé laba Mayotte é té in ka in porté-é plis k’inporté vi ké lété in l’évakyé sanitèr. Konklizyon : i mor d’ covid isi La Rényon sirtou kan ou la gingn la pèst in n’ot koté. Mé antansyon, i mor galman avèk la ding, konm i mor avèk la léptospirose. Mé final de kont la pa la lo prinsipal.

Lo prinsipal sé ké La frans kolonyal la détourn bann maoré pou zot nir fransé apré in référandome triké é mèm apré in violasyon lo droi inrternasyonal. Lo pli inportan, sé kant ou la fine fèr in n’afèr ilégal konmsa ébin lo minimom i fé sé tir lo péi dann son sityasion prékèr : done ali in sistèm santé akséptab, ède lo péi dévlopé, mète in bon sistème linstrikyon piblik, épi in nivo d’vi konm k’i fo. Mé lo ladministrasyon fransèz lé pa tro kapab fé in n’afèr konmsa, sansa i fo ali dé tan zé dé tan. La prèv près in domi-syèk apré son kou d’fors La frans kolonyal i gingn pa fé sa dann in pti péi gran konm troi komine La Rényon. Isi La Rényon nou lé touzour pa dévlopé késtyonn lékonomi.

Zot va dir amoin, lé ankor myé ké sak La frans la fé dann son bann zansien koloni mé ni koné pou kosa : pars lo kolonyalism la donn son plas lo néokolonyalism, é la pa nyabou fé sak té i fo fé-épi sak téi pé fé, si l’avé bate atèr lo famé pakt kolonyal. In késtyon : Mayotte lé ankor néokolonizé don sa ? Bien sir, konm La Rényon, é konm lo mèm koz i produi lo mèm zéfé, i étoneré pa moin Mayotte gingn pa sort dann sou-dévlopman. Dann lo méyèr dé ka, Mayotte sar in néokoloni avèk konm i di in lozisyèl fo shanj absoliman. Par kèl shomin ? Mi pans sé lo pèp maoré k’i doi oir li mèm koman i fo fé lé shoz.

Mé antansyon, lo néokolonyalism lé dir an afèr, é si li la mète lo grapin dsi ou la pa pou larg aou fasilman. La vi va dir anou koman, kan, sa va s’passé pou sort dann fénoir épi alé dan la limyèr. Si i gingn !

PadportIle de MayotteCoronavirus

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus