
Hommage à la femme de Bruny PAYET
1er juillet, parLa section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
1 octob 2022, sanm
Mézami yèr mwin la fé in pti modékri dsu la lang kréol la Rényon : mwin la di é sé d’apré mwin la vérité, la lang sé lo produi listoir in pèp.
Donk la lang kréol rényoné sé lo produi listoir lo pèp rényoné. Sé li k’la invante lang-la, sé li la transform lang-la dan le tan, li k’la dévlopé, li k’la anrishi noute lang-la firamézir. Mwin la di, pars mi pans lé vré, ni doizète fyèr noute lang épi done ali lo maksimome la shans d’ète in lang pou la kominikassion oral épi ékrite, pou la kréassion kiltirèl é bien antandi pou amass la konéssans — donk la shanss pou li ète in lang pou l’ansègnman, la roshèrch.
I fo li ariv d’ète o maksimome dé sak li pé z’ète in momandoné. Mé antanssyon l’alyénassion : kossa i lé sa ? L’aliénassyon sé kan wi pèrde kékshoz kissoi kékshoz matèryèl sansa kékshoz imatèryèl konm par égzanp la konfyanss dann oute lang épi dann oute kiltir. In légzanp souvan défoi déssèrtin téi di : mi yème mon kréol rényoné, é mi konte dsi li pou la kominikassion dan la kaz, pa pou lékol, ladministrassion épi la politik… Mi lèss toussala pou la lang bande franssé. Ala vréman in ka laliénassion kan la sossyété, ou mèm lindividi, i fé pliss konfyans dan la lang la pa la n’ote pars sé pa nou ké la invante ali, la pa nou la dévlope ali, la pa nou la done ali lo maksimome son kapassité.
Nou, pèp rényoné, nou la fé sa avèk noute lang-la lang kréol rényoné é lo mérite i rovien anou. Sé pou sa ni doizète kontan, ni doizète fyèr, ni doizète rokonéssan pou toute rényoné la vni avan nou épi la anrishi nout lang… É si nou la fé nout par, ni pé alé kèr klèr pars apré nou néna demoune va kontinyé travaye. Mézami, ni pé ansèrv la lang franssé, ni pé bien ansèrv ali — lé préférab plito ké gaskone ali — é i anpèsh pa nou la kréassion kiltirèl dann lang-la.
Mé si ni fé sa, alon pa obliye majine kant mèm lo gran Joseph Bédier, l’éspésyalist la litératir médiéval é téi di konmsa : « il n’y a qu’une seule langue que je sache bien manier — et je ne m’en vanterai pas auprès de mes collègues de l’académie — et c’est notre parler créole ». Ankor in pti flash dsu lo gran bonome kan li téi tradui in kozman latin an kréol é ala son tradukssyon dsu in karte anvoyé La Rényon : « Kan i sava l’ote koté la mèr l’ciel i sanz, le kèr i sanz pa. » Mézami, alon rojète lalyénassion, alon mète anlèr noute lang kréol rényoné. Sa sé noute momon, sa sé nout zanfan é ni doizète fyèr par raporte nout lang kréol rényoné.
A bon ékoutèr, salu !
Justin
La section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
C’est avec tristesse que nous apprenons le décès de Nadia Payet, veuve de notre camarade Bruny Payet. Témoignages adresse ses condoléances à (…)
Mézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
Face à l’urgence de la situation de la maltraitance animale à La Réunion, l’association CIANA a lancé un appel aux décideurs, afin de "travailler (…)
Mézami,médam, zé méssyé , la sossyété, lé pa toulézour wi gingn in bon akèye. Défoi oui, défoi non, sirtou dann in sossyété wi koné pa bien lo (…)
Cinq mois après le lancement du plan « Anti-bandes », composante majeure du plan d’action départemental de restauration de la sécurité au (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)
Une fois de plus, des femmes sont la cible d’une forme de violence lâche, insidieuse et profondément inquiétante : les attaques à la seringue dans (…)