
C’était un 30 juin
30 juin, par1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
Zistoir pou rakonte dsi galé :
24 avril 2021, sanm
Si zot i rapèl bien, Mamadou la maryé avèk in manmzèl Jéni é li la promète son madam pa zamé inform lé zote pèrsone èl sé in fiye jéni par raporte lo bann problèm l’avé arivé fitintan – mwin la pa anparl azot an détaye mé dizon la fé konm in guèr é band jéni la parti viv dann in n’ote dimansyon. Donk lé dë la maryé, é d’apré sak mi kroi Mamadou la tienbo son promèss. Mé té vré oziss ? Zot i koné d’apré sak i di souvan défoi, Dë pèrsone o kouran d’in sogré sé inn an tro.
L’avé inn foi, pou inn bone foi, méssyé lo foi la manz son foi avèk in grinn-sèl.
Mamadou lété in travayèr é avèk d’ote dalon i la désside fé sak demoun téi panss téi fo fèr dann tan défrish la foré pou fé in plantaj. Li téi travaye matin o soir dopi avan olèye i lèv ziska la nuite i tonb. Son travaye téi avanss vite é son pti famiye lété bien kontan. Kant a son madam èl téi fé l’alé rotour rante son kaz é lo mond par issi, ziska la kaz son famiye konm mi di azot i rèss dann in n’ote dimanssyon. Tanzantan, èl téi okipe zanimo, épi èl téi fé lo zardin ; Toute i roul ron.
Kriké ! kraké ! Kriké Méssyé ! kraké Madam !
In zour, té in zour d’pa d’shanss. Lo bèf la kass la korde épi li la rode boir d’lo dann pui-so kouyon la ! - é li la tonb dodan. Mèm zour léopar la pass par la épi la manz lo pli zoli shèv zot l’avé... L’avé pi arien pou fèr : lo tan demoun i sava prévni Mamadou, lo bèf té fine toufé, é la pi trouv la trass léoparté fine alé kashyète dann boi. La momon Mamadou la antroprann lo marmaye, l’akab ali avèk in ta la romontranss. Lo marmaye té i trouv pa arien pou dir… Son madam té in pé an rotar m é ziss kan èl l’arivé èl la antann son bèl mèr apré dispité é an parmi lo bann roprosh èl téi di :
« Ala sak i ariv kan i maryé avèk in fanm Jéni. »
Ziss lo parol lo madam téi vé pa antann. El la pran sa konm in trayizon, son mari l’avé pa gingn tienbo son lang. Sito di sito fé, èl la rante dann la kaz épi èl la trap lo bag majik téi pèrmète son mari alé dann péi Jéni. San di arien, san fé oir aèl, èl la disparète... Mamadou vitman-vitman la kon prann sak la éspassé, mé arien a fèr, inpossib alé dann péi Jéni pou rotrouv son madam... Promèss sé dète é promèss fète i doi zète réspékté.
I paré Mamadou l’atand son madam lontan-lontan mé li la pi rovi aèl. Tanzantan sanm pou li èl téi rovien pars dé shoz dan la kaze l’avé déplassé, é son kaz konm son kour lété zamé sal. Tanzantan mèm son linz lété lavé é ropassé. Dann son kèr li la panss si son madam i fé sa in zour èl va rov nir. Mé èl la zamé rovni.
Mon zistoir lé fini. Zistoir Mamadou zanfan l’Afrik. Si zistoir lé vré, li lé vré, si zistoir lé mantèr la pa mwin l’otèr. Koton mayi i koul, rosh i flote. L’avé Inn foi pou inn bone foi méssyé lo foi la manz son foi avèk in grinnsèl.
La fini
Nb in zistoir ‘Afrik Georges Gauvin la mète an kréol.
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
10 000 citoyennes et citoyens – paysans, scientifiques, médecins et victimes – se sont mobilisés dans plus de 60 villes en France pour alerter sur (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Médam zé Méssyé, la sossyété zot i ansouvien lo tan l’avé lo pou. Sa té in problèm pou zabitan noute péi pars pou-la sa i grate la tète, é i rann (…)
Les députés ont inscrit dans la loi un premier objectif d’atteindre « 87,5% » du Smic dès le 1er janvier 2026, tout en assurant de « prioriser le (…)
« Nous préparons actuellement une grande conférence sociale rassemblant responsables politiques, économistes et partenaires sociaux, pour tracer (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)