
La vérité lé tétu ! i pé pa tourn ali lo do kontinyèlman !
4 juillet, parMézami, mon bann dalon, si in zour in listorien i désside rakonte anou bien konm k’i fo listoir La Rényon, mwin lé sirésèrtin li va parl anou (…)
Zistoir pou rakonte dsi galé :
24 avril 2021, sanm
Si zot i rapèl bien, Mamadou la maryé avèk in manmzèl Jéni é li la promète son madam pa zamé inform lé zote pèrsone èl sé in fiye jéni par raporte lo bann problèm l’avé arivé fitintan – mwin la pa anparl azot an détaye mé dizon la fé konm in guèr é band jéni la parti viv dann in n’ote dimansyon. Donk lé dë la maryé, é d’apré sak mi kroi Mamadou la tienbo son promèss. Mé té vré oziss ? Zot i koné d’apré sak i di souvan défoi, Dë pèrsone o kouran d’in sogré sé inn an tro.
L’avé inn foi, pou inn bone foi, méssyé lo foi la manz son foi avèk in grinn-sèl.
Mamadou lété in travayèr é avèk d’ote dalon i la désside fé sak demoun téi panss téi fo fèr dann tan défrish la foré pou fé in plantaj. Li téi travaye matin o soir dopi avan olèye i lèv ziska la nuite i tonb. Son travaye téi avanss vite é son pti famiye lété bien kontan. Kant a son madam èl téi fé l’alé rotour rante son kaz é lo mond par issi, ziska la kaz son famiye konm mi di azot i rèss dann in n’ote dimanssyon. Tanzantan, èl téi okipe zanimo, épi èl téi fé lo zardin ; Toute i roul ron.
Kriké ! kraké ! Kriké Méssyé ! kraké Madam !
In zour, té in zour d’pa d’shanss. Lo bèf la kass la korde épi li la rode boir d’lo dann pui-so kouyon la ! - é li la tonb dodan. Mèm zour léopar la pass par la épi la manz lo pli zoli shèv zot l’avé... L’avé pi arien pou fèr : lo tan demoun i sava prévni Mamadou, lo bèf té fine toufé, é la pi trouv la trass léoparté fine alé kashyète dann boi. La momon Mamadou la antroprann lo marmaye, l’akab ali avèk in ta la romontranss. Lo marmaye té i trouv pa arien pou dir… Son madam té in pé an rotar m é ziss kan èl l’arivé èl la antann son bèl mèr apré dispité é an parmi lo bann roprosh èl téi di :
« Ala sak i ariv kan i maryé avèk in fanm Jéni. »
Ziss lo parol lo madam téi vé pa antann. El la pran sa konm in trayizon, son mari l’avé pa gingn tienbo son lang. Sito di sito fé, èl la rante dann la kaz épi èl la trap lo bag majik téi pèrmète son mari alé dann péi Jéni. San di arien, san fé oir aèl, èl la disparète... Mamadou vitman-vitman la kon prann sak la éspassé, mé arien a fèr, inpossib alé dann péi Jéni pou rotrouv son madam... Promèss sé dète é promèss fète i doi zète réspékté.
I paré Mamadou l’atand son madam lontan-lontan mé li la pi rovi aèl. Tanzantan sanm pou li èl téi rovien pars dé shoz dan la kaze l’avé déplassé, é son kaz konm son kour lété zamé sal. Tanzantan mèm son linz lété lavé é ropassé. Dann son kèr li la panss si son madam i fé sa in zour èl va rov nir. Mé èl la zamé rovni.
Mon zistoir lé fini. Zistoir Mamadou zanfan l’Afrik. Si zistoir lé vré, li lé vré, si zistoir lé mantèr la pa mwin l’otèr. Koton mayi i koul, rosh i flote. L’avé Inn foi pou inn bone foi méssyé lo foi la manz son foi avèk in grinnsèl.
La fini
Nb in zistoir ‘Afrik Georges Gauvin la mète an kréol.
Mézami, mon bann dalon, si in zour in listorien i désside rakonte anou bien konm k’i fo listoir La Rényon, mwin lé sirésèrtin li va parl anou (…)
Au 1er juin, les chiffres du ministère de la Justice ont établi à 84 447 personnes détenues pour 62 566 places. La surpopulation carcérale (…)
Vingt ans après la loi Handicap et au terme de six mois de mission, les rapporteurs Audrey Bélim, (Socialiste, Écologiste et Républicain – La (…)
L’État poursuit les versements d’indemnisations des aides en faveurs des exploitations agricoles sinistrées par le cyclone Garance et la (…)
Pierre Moscovici, président de la Cour des comptes a assuré que “ceux qui peuvent plus doivent contribuer davantage”, car “nos finances publiques (…)
Les discussions sur l’avenir institutionnel de la Nouvelle-Calédonie, menées sous l’égide du président, sont entrées dans le vif du sujet, le 3 (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)