Liv noir kolonyalis épi lo néo, mi pans lé l’èr pou rouvèr

13 désanm 2017, sanm Justin

Matant zélida la ékrir Justin :

Mon shèr nové, mon spès salté, rouj de fon dovan l’étèrnité, mi déklar aou in foi an plis, tro sé tro é mèl aou tout z’afèr i rogard pa ou la pa in n’afèr k’i fo fèr. Dèrnyé l’invansyon bann rouj sé d’roprosh l’éta kan li vann son bann par la sidr in sosyété déor : tout fason li lé déor, mèm si li ansèrv lo trézor fransé pou li ashté lo bann z’aksyon. Mi oi pa, pou mon par, kosa nana pou roproshé la dan ! Mi oi pa pou kosa l’éta i vann ar pa son bien avèk in sosyété li la fé par li mèm vi ké sa sé in kréasyon la kès dépo épi konsignasyon. An touléka, la pa in pti parti kominis isi La Rényon i pé pèrmète ali pou ziz l’éta fransé. Li pé, si li vé, mé sa i ansèrv de rien. Dizon alé la pèsh bord mèr pou trap l’ékime. Tok ! Pran sa pou toi !

Justin la fé pou répons :

Mon vyé matant i koz la boush rouvèr, m’a dir aou in n’afèr : si néna kékshoz nout parti i koné bien sé lo kolonyalis épi son z’anfan lo néo. Li la si tèlman pass son tan pou konbate so bann z’afèr la ké li koné par kèr tout lo bann pyèz zot la fine pozé épi tout sak zot i poz é va pozé domin, apré domin é mèm apré apré. Nout parti i koné z’ot bit vi ké sé lo mèm dopi Colbert sé d’anpèsh la koloni mèm an form départman dévlop ali, é mèm angaz ali dann shomin dévlopman.

Zordi sé bann z’aksyon la sidr lo l’éta i rovann in sosyété déor é l’arzan ramasé va mète dann kès pou anvoye déor. Zot i koné Paul Vergès la mète bann rényoné an gard pou sète afèr la mé Erika, èl l sign la vant dé min zyé fèrmé pars si nout parti i koné kosa i lé lo kolonyalis nana d’ot i koné pa arien dann tousala. Sé pou sa, kan i donn la résponsabilité demoun inkonsyan zot i ézite pa vann z’intéré z’ot pèp.

Na in pé d’tan té nout l’izine sikriyèr la vann sa in sosyété d’sik bétrav i apèl Téréos. I fo dir la dan in sèrtin Virapoullé la vann san kass la tète z’intéré bann plantèr kane. Na in pé d’tan ankor la vann lo sèl bank nou l’avé ankor té i apèl Bank La Rényon.. Ni pé dir galman si banna i ézite pa dir anou konbien l’arzan i sort La frans pou vni isi, dann l’ot sans konbien l’arzan i sort isi pou alé laba, sète la lé top sogré. Motis é boush kouzi !

Mi arète tèrla, mé noré ankor dé shoz a dir dsi l’inégalité bann z’éshanj rant La Frans mèm batizé métropol épi nou. An tou lé ka, sanm pou moin lé tan pou rouvèr lo dosyé noir lo kolonyalis é lo néo avèk nou isi La Rényon. Tok ! Pran sa pou ou !

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus