Lo fran CFA i rann pa sèrvis l’onèr La Frans

1 séptanm 2017, sanm Justin

Pou kosa mi anparl ankor in kou lo fran CFA ? Pars pou moin sa in moiyin pou anpèsh in bonpé péi L’Afrik dévlopé. Pars, tout sak i vant lo gran kèr La Frans i pouré dévir par koté lo fran CFA pou bien konprann in manyèr domine in péi, artir ali son moné épi, dizon tir dann son min in zoutiy pou dévlop son souvrènté.

Koman fran-la l’arivé ? Kisa la invant in n’afèr konmsa, konm tik-tak pou domine l’ékonomi désèrtin péi ? Kèl modèl zot la suiv ? Kèl modèl ? Dèrnyé ké styon lé bien sinp. Kan l’Almagn Hitler la okip La Frans avèk son l’armé, bann z’alman nazi la désid mète la moné bann fransé-lo fran, par l’fète - sou la koup la bank bann z’alman. Si tèlman ké kan La Frans té i fé lo komèrs, kisoi la vant sharbon, lo fèr épi bann produi son l’indistri, sé lo trézor alman ké lé gagnan. I apèl sa lo nazism l’arzan. Tout bann z’opérasyon La Frans téi fé téi raport bann z’alman an promyé.

In zour l’almagn la gingn in raklé é l’èr-la bann fransé la kalkil koman i fo fèr pou gingn in bon moné dsi lo travaye bann z’afrikin. L’Afrik oksidantal fransèz, épi L’Afrik ékouatoryal fransèz. Troi gran pèrsonaz tout fransé, la déside fé lo fran Cfa : l’avé Degol, l’avé Pléven, l’avé galman Soustèl. Zot la désid fé troi bank santarl L’Afrik épi ansèrv so troi bank-la pou grosi lo pla La Frans. In péi L’Afrik i vann in gran kantité produi : lo shèk i sav trézor piblik fransé é trézor piblik i rann sa bann péi L’Afrik an « moné d’sinz » zot i pé mèm pa fé sak zot i déside ansanm.

Zordi moné-la, banna i inprime sa dann la vil Chamalière épi i fé pèye bann péi L’Afrlk pri for. Tout fason La Frans i bénéfisyé bann z’opérasyon-omoins sinkant pour san défoi mèm plis. Ala koman bann gran fransé la pran modèl dsi l’ésploitasyon bann z’alman épi i tir la tar dopi in bonpé d’zané dsi bann péi L’Afrik nana lo fran CFA avèk in tik-tak bann nazi la fé par zot mèm.

Final de kont, lo fran CFA i rann pa srvis l’onèr La Frans, mèm plito lo kontrèr .

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus