
Kèl volonté zénéral ! In pé la boir kossa !
30 juin, parMézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
4 zanvié 2023, sanm
Mézami pou sak konm mwin épi d’ote la viv plin-po lo bande zané soissante — mil nèf san soissante — bann mo konm dévlopman, dévlopé, sou-dévlopman, sou dévlopé, mal-dévlopman, produi intèryèr brut, tou lé zour sa lété dann noute kozman é bien antandi shakinn téi rèv oir son péi dévlopé.
Dévlopé ? Sa i vé dir demoune té i bénéfissyé toute lo bande zavantaz la vi modèrn épi son konfor é anpliss ké sa sa i provien par son réissite ékonomik avèk son bande séktèr konm lagrikiltir, lindistri épi son bande sèrviss bien ékilibré. An zénéral avèk in produi intèryèr brut konsékan par rapor son bande zabitan.
Mé oila nou la panssé pou ète dévlopé lo péi téi doi pass — si li lé kolonizé — par la dékolonizassion é d’apré sak nou téi kroi sa i dové pèrmète anou é azot in bon mizanvalèr noute prop rossours… La Franss l’avé in takon koloni é la plipar la gingn lindépandanss kondission k’i fo pou an avoir in lékonomi dévlopé firamézir, épi bande zavantaz sossyal, kiltirèl, sanitèr. Langlétèr parèye, la Hollande parèye, la Belzik mèm to.
La Franss l’avé koloni bonpé pli gran ké li avèk bande péi konm Madégaskar, Alzéri, Marok, Tinizi, Indoshine, péi l’Afrike de l’Ouest épi d’ote. Langlétèr son koté l’avé bande koloni konm l’Inde, Lo Gana, lo Nigéria, lo Kénya, lo Tanganika épi d’ote ankor. Donk banna l’avé shakinn zot l’anpir kolonyal é oila ké banna la gingn lindépandanss é sak nou téi kroi téi sava arivé, la pa arivé .
Lo dévlopman la pa vni otomatikman : lo PIB la pa goumanté, lo péi la pa modèrnizé, lo bande zavantaz in péi modèrn pou son bande zabitan la pa vni non pli… Zot lété pi koloni, mé zot lété néo-koloni, zot téi fé zot loi mé an soumarin lo lansien péi kolonyal té a la bare.
Alor lo monde té touzour divizé an dë bande péi dévlopé épi bande péi lété pa dévlopé. Sinploman — d’apré mwin — pars bande kolonyal la sorte par la porte mé la rorante par la fénète.
A bon antandèr, salu !
Justin
Mézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
10 000 citoyennes et citoyens – paysans, scientifiques, médecins et victimes – se sont mobilisés dans plus de 60 villes en France pour alerter sur (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Médam zé Méssyé, la sossyété zot i ansouvien lo tan l’avé lo pou. Sa té in problèm pou zabitan noute péi pars pou-la sa i grate la tète, é i rann (…)
Les députés ont inscrit dans la loi un premier objectif d’atteindre « 87,5% » du Smic dès le 1er janvier 2026, tout en assurant de « prioriser le (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)