Lo viv ansanm rényoné : in modèl pou lo mond antyé ? Vré konm pa !

29 désanm 2017, sanm Justin

Souvan défoi désèrtin i parl lo viv ansanm rényoné konm in modèl pou l’imanité. La plipar d’moun i di in n’afèr konmsa. Solman, pou moin, sé in n’afèr i fo bie kalkilé avan tir in konklizyon zénéral définitiv.

Pou kosa mi di sa ?

Lé vré ni viv in péi nana la libèrté rolizyèz. Zordi ! mé laté pa vré an tou tan. Mi souvien lo tan la rolizyon katolik té i fé pèz dsi la plipar d’moun l’avé d’ot kroiyans éoui d’ot rolizyon son poi éjémonik. Konbienn moun lété éskominyé. La pa pars zordi désèrtin l’éspri kourt i rapèl pi sa lété pa vré. Dsi la késtyonn politik, mi souvien konm dé yèr la frode dann zéléksyon, la vyolans, la koripsyon é sak i an souvien pi i pé pa di in n’afèr onmsa la pa égzisté. Dann lo mond travaye, té pa la démokrasi té i règn, an kontrèr ; té la réprésyon, té l’ésploitasyon, té la dominasyon lé z’inn par raport lé z’ot.

Si sak mi di lé vré, ousa i trouv lo viv ansanm alor ?

Lé vré mé lé pli méyèr pou viv isi ké dann d’ot l’androi. Lé vré galman, koméla, in pé tout rolijyon néna z’ot droi garanti. An plis ké sa, na kant mèm désèrtin droi sosyal dann nout péi ké na poin dann d’ot l’androi. I pé di galman isi néna konm in droi bénéfisyé in lozman : lé vré nana inndé poin fèb dann la politik lojman é ni koné bann poin fèb la solman dizon nana in politik i viz done shakinn in shé soi pou li résté. Parèye pou la santé. Parètye pou l’ékol. Sof ké la lite pou lo kréol rényoné dann l’ékol lé touzour nésésèr pou améné.

Nana ankor in bonpé poin mi pans i klosh pa. Mi sava pa drèss in katalog pars néna kant mèm in bonpé poin fèb. A komansé par lo droi nout péi la poin pou dévlop son l’ékonomi ; son droi pou amenn in politik ékonomik, sosyal, kiltirèl, anvironemantal i sava dann sans lo droi nout pèp rényoné.

Anon pa parl bann ti problèm i pass lo tan pou zigil anou ; alon pa parl koman demoun lé mal kontan dann nout sosyété ; alon pa parl zépine nana dann monpyé, dan la vote, dann sète l’ot, épi dan sète in bonpé d’moun. L’èrla, final de kont, ni konpran bien pou in bon viv ansanm lo bann kondisyon k’i fo la pa ankor réini shé nou. Astèr parl in légzanp pou l’imanité, mi pans pa ni pé alé ziské la. Ni artrouv pli d’van.!

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus