Nou la antann dann laktyalité, normalman néna poin for-for siklone dann Mayotte é anpliss lé plito rar. I paré lo siklone chido sé lo pli for siklone Mayotte la soufèr dopi in syèk par-la.I di galman l’ané 1935 l’avé in for siklone mé pa konm Chido… Sé inn késtyonn bann syantifik i koné bien é sé pou sa zot i mète an garde bann pouvoir politik dopi k’la komanss anparl lo dérègloman dann klima.

Opliss la tanpératir loséan i rogoumante, oplisss nora bann tourbiyon plizanpli for avèk lo van plizanpli for. Arzoute avèk sa la plui an avlass, épi la mèr an rad’maré… I pé di lo mèm koz néna touzour lo mèm léfé é siklone Chido la pa inn késtyon dé azar, mé in fénomène lé riskab ariv ankor.

Astèr ni pé poz anou késtyon : Mayotte sinploman in késtyonn klima ? Mwin mi kroi pa sa. Ni koné Sé Gisscard la sépar Mayotte avèk bannzil Komor aparaman pou in késtyon stratézi militèr arzoute avèk sa léfé propagann dsi bann popilassion. Mé kan in gran péi konm La Franss i pran lé résponasbilité fèr in n’afèr konmsa — konte lopinion internassyonal — i fo galman i pran lo bann mézir normal dann in pti péi bann risk natirèl lé inportan.

An fète, na poin in vré plan antirisk — arzoute avèk sa afors répéte toultan Mayotte sé lo départman lo pli pov La Répiblik ébin lé normal demoune i poz azot késtyon. Akoz La Franss la pa pran bann mézir k’i fo a tan ? Akoz na poin in plan antirisk natirèl ? Akoz na poin in vré plan antibidonvil ? Parl pi toute bann linfrastriktir insifizan… Lé trist a dir lo bann mor zordi, lo bann déga, toussala la pa solman in fénomène natirèl mé lo rézilta — la ransson si zot i vé ! — d’in sèrtin Giscard. I fo dir ossi bann prézidan la vni aprédonk sète koméla lé pa égzan li ossi.

A bon antandèr, salu !

Justin