Mète tout dsi la tab pou oir lo méyèr moiyin sort dann malizé !

3 out 2014, sanm Justin

Dopi lontan pou kalkil manyèr demoun i viv dann in péi, téi tiliz in paramètr i apèl lo PIB, sansa lo PIB par pèrsone. Mé, pou in bonpé d’moun so l’indis-la i kontant pa zot pou vréman. Biensir ni koné désèrtin péi nana in for PIB, mé domoun i viv pa myé k’i an fo. In légzanp ? Bann péi i ésport lo gaz avèk pétrol. Désèrtin nana in for pib, mé la majorité d’moun i viv pa bien pou vréman... In n’ot légzanp konm Lo Brézil ? Zot i souvien in pti pé d’tan avan la koup di mond fotbal, demoun té apré batay dann shomin, pars, sanm pou zot, mèm si l’ékonomi lo péi téi dévlop, na in bonpé d’moun lé bordé dann lo partaz lo bann rishès.

Astèr si ni rogard lo ka La Rényon ? Son PIB lé for, mé na in bonpé d’moun lé pa kontan la vi zot i amenn isi. Donk lo l’indis-la, konm désèrtin i di, la pa in bon tèrmomète. Ni di toultan nout prodiksion lé fèb… Mèm pa vin pour san nout pib. Lo séktèr tèrsyèr li ramas lo total avèk plis katrovin pour san nout pib. Arzout èk sa tout bann klignotan ni koné zot lé o rouj konm lo to d’shomaj, la kantité z’ilétré, la mortalité bann ti zanfan, la kantité dyabétik é tout sak i s’ansui mèm si nana in pé lé o vèr é sa ni doipa obliyé... Na in moun la di amoin, si i pran l’indis dévlopman imin, in n’afèr pli konplé ké lo pib, é bin figir azot La Rényon i distans pa pou vréman désèrtin péi nout réjyon. I paré Sésèl lé dovan nou, é l’il Moris lé zis mèm nivo ké nou… na osi sak lé loin déyèr nou, mé tout fason nou na poin pou vanté sirtou ké koméla nou na tandans fé sir-plas mèm rokilé, alé oir d’ot lé lansé tout vitès pou dépas anou.

L’èr-la, i fo ni fé in kont avèk nou : i fo ni ranfors nout poin fèb é ni gardien bien nout poin for. Mé kozé lé bon é fé lé pli difisil sirtou kan bann nyaz noir i antas dann nout syèl. Par l’fète zot i koné bann kumulo-ninbus ? Sa sé in bann niyaz, é si dann in l’aviyon ou lé pri la-dan avèk la fré k’i fé, lo bann grélon k’i bombard aou, lo bann présyon k’i os-bès, in koté i ral aou anlèr, in koté i ral aou an-ba... In l’avyatèr la di amoin, i rès solman pou domann bondyé pou fé in mirak pou ou… Nou la pankor ariv la ! Mi éspèr kant mèm mé, avan ni tonb la-dan i fo ni fé in trik. Konm par ébzanp aboli nout réjime kolonyal, konm ankor rovandik in pouvoir rényoné, konm mète tout dsi la tab é oir lo méyèr moiyin sort dann nout malizé.

Justin

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus