
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
9 octob 2020, sanm
Médam zé mésyé, la sosyété, zot i koné lo moi d’oktob, sa in moi inportan pou nou sa. Pou nou k’i aprésyé la lang kréol La Rényon épi bann lang kréol an zénéral. Zot i koné la zourné internasyonal bann lang kréol i tonm lo 28 moi isi é mi pans nou néna dé shoz pou nou dir anou. Dé shoz k’i f é plézir anou, épi d’ot moins. Nou kisa ? Dabor tout sak i milit pou bann lang kréol dan lo mond antyé, épizapré tout bann pèp néna la shans viv dann in lang épi in kiltir kréol.
In l’idé i vien dann mon tète zordi. Sé sète-la : kosa ni doi dir kan ni parl la lang lé si shèr pou nout kèr ? Ni doi di « la lang kréol » sansa « lalang kréol rényonèz » sansa ankor « la lang rényonèz ».-mi mète dé koté « lo patoi kréol » épi « lo kozé kréol » sansa ankor « lo parlé kréol ». Pou kosa ? Pars pou moin lo patoi sé pa la lang èl-mèm, mé sinploman in léksprésyon toulmoun i ansèrv, in sort provèrb, sansa in parol konmsa pou fé ri sansa pou ranfors in lidé. I pé z’ète in sinp mo konm zot i koné. Parèye mi vé pa di “lo kozé”, ni « lo parlé » pars sanm pou moin i di pa in kékshoz konmsa in pé partou dsi la tèr épi lang sa néna in sansa syantifik épi in sans zénérik alor pou kosa alé rode ayèr ?
Moin pèrsonèl, mi profèr I di la lang kréol rényonèz. Pou koué ? Pars néna troi mo ladan i bote amoin : lang pou évite di kozé, sansa patoi é pars dopi dé tan é dé tan nou la soubate pou sa, kréol pou rapèl ni apartien in kiltir mondyal pa lo mèm pou toulmoun mé avèk bonpé sign paranté, rényonèz pars sa lé dann kèr nout lidantité é La Rényon sé nout péi kant mèm la di. Mi pans troi mo la, sa lé klèr, sa lé prési, épi sa i sava dann sans listoir.
Alé ! Mi arète la pou zordi. Mi atann zot kou d’baton pou sak néna pou doné, zot kou d’fouète pèsh passé dan la sand pou sak néna in fouète pèsh sou la min. Mi atann galman si lé posib zot pti kozman pou dir zot lé in pé dakor avèk moin épi tout sak i pans konmsa… Pou nèrf bèf madam Desbassyns mi pans zot i pé lèss ali antéré ousa li lé.
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)