Mi di lang kréol rényonèz, pou lo troi mo lé d’dan éi bote amoin drolman bien...

9 octob 2020, sanm Justin

Médam zé mésyé, la sosyété, zot i koné lo moi d’oktob, sa in moi inportan pou nou sa. Pou nou k’i aprésyé la lang kréol La Rényon épi bann lang kréol an zénéral. Zot i koné la zourné internasyonal bann lang kréol i tonm lo 28 moi isi é mi pans nou néna dé shoz pou nou dir anou. Dé shoz k’i f é plézir anou, épi d’ot moins. Nou kisa ? Dabor tout sak i milit pou bann lang kréol dan lo mond antyé, épizapré tout bann pèp néna la shans viv dann in lang épi in kiltir kréol.

In l’idé i vien dann mon tète zordi. Sé sète-la : kosa ni doi dir kan ni parl la lang lé si shèr pou nout kèr ? Ni doi di « la lang kréol » sansa « lalang kréol rényonèz » sansa ankor « la lang rényonèz ».-mi mète dé koté « lo patoi kréol » épi « lo kozé kréol » sansa ankor « lo parlé kréol ». Pou kosa ? Pars pou moin lo patoi sé pa la lang èl-mèm, mé sinploman in léksprésyon toulmoun i ansèrv, in sort provèrb, sansa in parol konmsa pou fé ri sansa pou ranfors in lidé. I pé z’ète in sinp mo konm zot i koné. Parèye mi vé pa di “lo kozé”, ni « lo parlé » pars sanm pou moin i di pa in kékshoz konmsa in pé partou dsi la tèr épi lang sa néna in sansa syantifik épi in sans zénérik alor pou kosa alé rode ayèr ?

Moin pèrsonèl, mi profèr I di la lang kréol rényonèz. Pou koué ? Pars néna troi mo ladan i bote amoin : lang pou évite di kozé, sansa patoi é pars dopi dé tan é dé tan nou la soubate pou sa, kréol pou rapèl ni apartien in kiltir mondyal pa lo mèm pou toulmoun mé avèk bonpé sign paranté, rényonèz pars sa lé dann kèr nout lidantité é La Rényon sé nout péi kant mèm la di. Mi pans troi mo la, sa lé klèr, sa lé prési, épi sa i sava dann sans listoir.

Alé ! Mi arète la pou zordi. Mi atann zot kou d’baton pou sak néna pou doné, zot kou d’fouète pèsh passé dan la sand pou sak néna in fouète pèsh sou la min. Mi atann galman si lé posib zot pti kozman pou dir zot lé in pé dakor avèk moin épi tout sak i pans konmsa… Pou nèrf bèf madam Desbassyns mi pans zot i pé lèss ali antéré ousa li lé.

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus